Όσοι κάνουν τον κόπο να περιπλανηθούν λίγο περισσότερο στην περιοχή πίσω από το Σενσότζι, τον πιο διάσημο βουδιστικό ναό του Τόκιο, θα τον δουν κάπου ανάμεσα σε ένα πάρκινγκ τουριστικών λεωφορείων και σε ένα νοσοκομείο: σκαρφαλωμένος σε ένα πέτρινο βάθρο, ο ηθοποιός Ιτσικάουα Νταντζούρο ο 9ος, παγωμένος στην πιο χαρακτηριστική ίσως σκηνή του καμπούκι, κοιτάει με τα μάτια γουρλωμένα στην γκριμάτσα «μίε», βασικό χαρακτηριστικό της ιδιόμορφης τέχνης του, την Ασακούσα της οποίας υπήρξε ο αδιαφιλονίκητος ηγεμόνας από τα τέλη της περιόδου Έντο ως σχεδόν το τέλος της περιόδου Μέιτζι· όπως ο ίδιος πρόλαβε να δει το πέρασμα της Ιαπωνίας από τη φεουδαρχία στη σύγχρονη εποχή, το άγαλμά του υπήρξε το μόνιμο φόντο όλων των δραμάτων του 20ου αιώνα: από το μεγάλο σεισμό του 1923 ως τους βομβαρδισμούς του 1944, ως την αναγέννηση της δεκαετίας του 1950 και ως το χτίσιμο του μεγαλύτερου και του πιο σύγχρονου πύργου στον κόσμο στην απέναντι όχθη του ποταμιού.
Αν και γεννήθηκα και μεγάλωσα σε μια χώρα όπου η σχέση με το παρελθόν αγγίζει τα όρια της εμμονής, αδυνατώ να συλλάβω πώς μπορεί να αισθάνεται ο σημερινός 35χρονος σταρ του καμπούκι, Ιτσικάουα Έμπιζο ο 11ος, κάθε φορά που περνάει μπροστά από το άγαλμα του θεατρικού προ-προ-πάππου του, του ανθρώπου που έδωσε υπεράνθρωπη διάσταση στο καλλιτεχνικό ψευδώνυμο που σήμερα έχει ο πατέρας του και που πρόκειται να κληρονομήσει και ο ίδιος κάποια στιγμή εντός των επόμενων χρόνων. Ίσως και να μην αισθάνεται τίποτα καθώς τα στοιχεία της τέχνης που δημιούργησε ο 9ος Νταντζούρο, οι υπόλοιποι οκτώ που προηγήθηκαν από το 1675 που ξεκίνησε η συγκεκριμένη «δυναστεία» και οι τρεις που ακολούθησαν, είναι παρόντα στους ρόλους και στα έργα που ενσαρκώνει ο Έμπιζο κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή. Στο καμπούκι δεν υπάρχουν σκηνοθέτες –τα έργα περνούν από το συγγραφέα στον ηθοποιό και από εκεί στο κοινό, πράγμα που σημαίνει ότι ο ηθοποιός είναι κάτι παραπάνω από εκτελεστής. Είναι δημιουργός.
Αγάλματα ηθοποιών μπορεί κανείς να δει παντού: όλοι οι πολιτισμοί θεωρούν, και πολύ σωστά, ότι πρέπει να αποτίσουν φόρο τιμής στους ανθρώπους που τους διαμορφώνουν. Όμως το άγαλμα του Νταντζούρο είναι κάτι παραπάνω από την απεικόνιση ενός σημαντικού ανθρώπου προκειμένου να μην ξεχαστεί η σημασία του. Επιλέγοντας αυτόν τον άνθρωπο, σ’ αυτόν το ρόλο, σ’ αυτή την πόζα και τοποθετώντας το σ’ αυτή την περιοχή, οι άνθρωποι που έστησαν το άγαλμα δημιούργησαν ένα μνημείο, όχι απλώς του καμπούκι, αλλά των πιο ουσιαστικών στοιχείων της ιαπωνικής παράδοσης· το ότι το μνημείο αυτό δε βρίσκεται σε περίοπτη θέση μπροστά, π.χ. από το Εθνικό Θέατρο του Τόκιο, αλλά στο δρόμο που οδηγεί στην περιοχή των γκέισα, δίνει μια ακόμα, εξόχως απολαυστική ιαπωνική νότα στο όλο θέμα.
