Το δεύτερο ταξίδι μου στην Ιαπωνία υπήρξε μια ακόμη εμπειρία που δύσκολα μπορεί να αποτυπωθεί πλήρως με λέξεις. Από τις πρώτες κιόλας μέρες βρέθηκα αντιμέτωπος με έναν τρόπο ζωής που συνδύαζε τεχνολογία, αυτοματοποίηση, αλλά και μια σχεδόν ποιητική αίσθηση ηρεμίας. Όλα αυτά μπορούν να συνοψιστούν σε μία ιαπωνική λέξη: 和 (wa), που σημαίνει αρμονία. Αυτή η αρμονία δεν είναι απλώς φιλοσοφική, αλλά υπάρχει παντού – στους δρόμους, στα πρόσωπα των ανθρώπων, ακόμα και στις μικρές καθημερινές κινήσεις.
Ένα από τα πρώτα πράγματα που με εντυπωσίασαν ήταν οι αυτόματοι πωλητές. Κυριολεκτικά σε κάθε γωνία, μπορούσες να βρεις μηχανήματα που πωλούν τα πάντα: από παγωμένα αναψυκτικά μέχρι ζεστό καφέ ή ακόμα και περίεργες τοπικές λιχουδιές. Δεν ήταν μόνο η ποικιλία που με ξάφνιασε, αλλά και η αίσθηση ασφάλειας· τα μηχανήματα ήταν πάντα σε άριστη κατάσταση, καθαρά και λειτουργικά, σαν να υπήρχε μια σιωπηλή συμφωνία σεβασμού ανάμεσα στον πολίτη και το δημόσιο χώρο.
Το ίδιο ακριβώς βίωσα και στα εστιατόρια με μηχανήματα tickets. Μπαίνεις, επιλέγεις το γεύμα σου από την οθόνη, πληρώνεις, παίρνεις το εισιτήριο και το παραδίδεις στον σεφ. Η διαδικασία είναι απλή, γρήγορη, και χωρίς περιττές συζητήσεις. Αλλά εκεί κρύβεται κάτι βαθύτερο: μια αίσθηση σεβασμού στον χρόνο του πελάτη και του εργαζόμενου, μια οργάνωση που κάνει την καθημερινότητα πιο ομαλή. Η αυτοματοποίηση δεν αφαιρεί την ανθρώπινη επαφή· αντίθετα, την εξυψώνει, γιατί σου μένει η ουσία: το χαμόγελο του μάγειρα όταν παραλαμβάνεις το φαγητό, η φροντίδα στη λεπτομέρεια του πιάτου.
Περπατώντας στους δρόμους, παρατήρησα την καθαριότητα. Δεν υπήρχαν σκουπίδια, ούτε καν κάδοι σε πολλές περιπτώσεις, κι όμως οι δρόμοι έλαμπαν. Όλοι κρατούσαν τα απορρίμματά τους μέχρι να βρουν τον κατάλληλο χώρο για να τα πετάξουν. Εκεί κατάλαβα ότι η καθαριότητα δεν είναι ζήτημα νόμου, αλλά εσωτερικής πειθαρχίας.
Η ευγένεια ήταν το επόμενο στοιχείο που με σημάδεψε. Από την απλή κλίση του κεφαλιού στον δρόμο μέχρι την υπομονή στην ουρά του μετρό, κάθε αλληλεπίδραση έδειχνε έναν σεβασμό που πήγαζε από την κουλτούρα, όχι από υποχρέωση. Αυτό συνέβαλε στο αίσθημα serenity – μια γαλήνη που ένιωθες παντού γύρω σου, σαν να κυλούσε στον ίδιο ρυθμό με την πόλη.
Η Ιαπωνία μου έδειξε ότι η αληθινή πρόοδος δεν βρίσκεται μόνο στην τεχνολογία, αλλά στον τρόπο με τον οποίο αυτή εναρμονίζεται με τις αξίες μιας κοινωνίας. Οι αυτόματοι πωλητές, τα μηχανήματα tickets, οι καθαροί δρόμοι και η ευγένεια των ανθρώπων δεν είναι απλά λεπτομέρειες, αλλά κομμάτια ενός μεγαλύτερου παζλ που λέγεται 和 – αρμονία.
Γυρίζοντας πίσω, συνειδητοποίησα ότι η εμπειρία αυτή δεν ήταν μόνο ταξιδιωτική. Ήταν ένα μάθημα για το πώς η καθημερινότητα μπορεί να γίνει πιο λειτουργική και ταυτόχρονα πιο ανθρώπινη, όταν υπάρχει σεβασμός, τάξη και ισορροπία.
