Ζωή στο τετράγωνο

Greecejapan_Tanbo
Φωτογραφία © Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης

Είναι απλώς ένα τετράγωνο χωρισμένο στα τέσσερα από ένα σταυρό στο κέντρο (田)  και  ήταν το πρώτο ιδεόγραμμα που έμαθα∙ μάλιστα το έμαθα μόνος μου όμως όπως πολύ συχνά συμβαίνει σε όλα πράγματα που έχουν σχέση με τον ιαπωνικό πολιτισμό και όχι μόνο με τα ιδεογράμματα, το έμαθα λάθος και χρειάστηκε να το ξαναμάθω. Και μαθαίνοντάς το, έμαθα γιατί είναι ένα από τα σημαντικότερα ιδεογράμματα και, κατά κάποιους, το παλιότερο από τα σύμβολα που χρησιμοποιεί η ιαπωνική γλώσσα. Γιατί απεικονίζει τη βασική πηγή διατροφής για τους κατοίκους της χώρας σχεδόν από καταβολής της –και όχι μόνο γι αυτούς αλλά για όλους τους κατοίκους της ανατολικής Ασίας: τον ορυζώνα, τα λασπερά τετράγωνα κομμάτια γης που βλέπει κανείς μόλις βγει έστω και λίγα μόλις χιλιόμετρα από τις μεγάλες πόλεις και που στις αρχές κάθε καλοκαιριού πλημμυρίζουν από νερό για να υποδεχτούν και να θρέψουν τον καρπό της ζωής.

Ακόμα και σε μια χώρα τόσο εκβιομηχανισμένη όσο η Ιαπωνία, τόσο τα ίδια τα «τάνμπο», οι ορυζώνες όσο και ο τρόπος με τον οποίο καλλιεργείται το ρύζι δεν έχουν αλλάξει πολύ τα τελευταία 2000 χρόνια∙ όταν τα δει κανείς για πρώτη φορά από κάπως πιο ψηλά αντιλαμβάνεται ότι ακόμα και σήμερα το τετράγωνο ιδεόγραμμα τα απεικονίζει με σχεδόν απόλυτη ακρίβεια. Βεβαίως σε πολλές περιπτώσεις τα βουβάλια έχουν αντικατασταθεί από μικρά τρακτέρ και βεβαίως σε πολλές περιπτώσεις το θέρισμα γίνεται από (αντίστοιχα μικρές) θεριζοαλωνιστικές μηχανές όμως όλοι ξέρουν ότι ειδικά το φύτεμα δεν μπορεί παρά να γίνει όπως γινόταν και την εποχή της εφεύρεσης του 田: με το χέρι και κάθε φυτό ένα-ένα, περπατώντας μέσα στο νερό από το πρωί ως το βράδυ επί μέρες. Και έτσι πρέπει να είναι αφού κάθε βλαστάρι είναι σημαντικό για να υπάρξει καλή σοδειά.

Τα τάνμπο υπάρχουν παντού∙ το ίδιο και το 田 –σε εκφράσεις, τοπωνύμια και ονόματα ανθρώπων (όταν ο αυτοκράτορας Μέιτζι έκανε υποχρεωτικά τα επώνυμα, προνόμιο ως τότε ήταν των σαμουράι, πολλοί το διάλεξαν για τα ονόματά τους καθώς ήταν σημαντικό κομμάτι της μικρό-γεωγραφίας τους). Και όλοι ξέρουν το ημερολόγιό τους –μάλιστα οι παλιές ονομασίες για δύο από τους μήνες, το Μάιο και τον Ιούνιο σχετίζονται με το φύτεμα του ρυζιού και το πότισμα των ορυζώνων. Γιατί όλες αυτές οι λέξεις πέρα από σημαίνοντα λειτουργούν σαν κιβωτοί συλλογικής μνήμης∙ ακόμα και αν κάποτε το ρύζι υποκατασταθεί ολοκληρωτικά από το ψωμί στο διαιτολόγιο των ιαπώνων, θα παραμείνει λεκτικά ταυτισμένο με την ίδια την έννοια «γεύμα» μεταφέροντας στις νέες γενιές αυτό που οι πρόγονοί τους έμαθαν με τον πιο άγριο και απάνθρωπο τρόπο: ότι σ’ αυτά τα νησιά στο τέλος της μεγαλύτερης γης και στην αρχή της μεγαλύτερης θάλασσας, η ζωή γεννιέται πάντα μέσα στη λάσπη των τάνμπο.

ENGLISH

Γρηγόρης Μηλιαρέσης
Γρηγόρης Μηλιαρέσης
Δημοσιογράφος και μεταφραστής. Έχει συνεργαστεί με πλειάδα εφημερίδων, περιοδικών (τόσο του γενικού όσο και του ειδικού τύπου) και εκδοτικών οίκων και με ειδίκευση στο Ίντερνετ, τις πολεμικές τέχνες και την Ιαπωνία όπου και ζει τα τελευταία χρόνια. Από το 2012 μέχρι το 2016 έγραφε την εβδομαδιαία στήλη στο GreeceJapan.com "Γράμματα από έναν αιωρούμενο κόσμο" και το 2020 κυκλοφόρησε το ομότιτλο βιβλίο του. Περισσότερα στη συνέντευξη που είχε δώσει στο GreeceJapan.com.

Η αναδημοσίευση περιεχομένου του GreeceJapan.com (φωτογραφιών, κειμένου, γραφικών) δεν επιτρέπεται χωρίς την εκ των προτέρων έγγραφη άδεια του GreeceJapan.com

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Πρόσφατα