Παρόλη τους την αγάπη (για να μη χρησιμοποιήσω για πολλοστή φορά τη λέξη «εμμονή») για κάθε τι χνουδωτό, χαριτωμένο και καρτουνίστικο, δεν ήταν οι Ιάπωνες αυτοί που επινόησαν την έννοια της μασκότ∙ διαβάζω ότι όπως και η ίδια η λέξη, η έννοια προέρχεται από τα παλιά γαλλικά και σημαίνει κάθε τι που φέρνει καλή τύχη. Και παρότι πια μπορεί κανείς να βρει μασκότ οπουδήποτε στον κόσμο και συνδυασμένες με πάσης φύσεως αντικείμενα και δραστηριότητες (αθλητικές ομάδες, πόλεις, σχολεία, πανεπιστήμια κ.λπ.) η δημοτικότητά τους στην Ιαπωνία ειδικά την τελευταία δεκαετία έχει γίνει θέμα σε δεκάδες διεθνή ΜΜΕ –πιθανότατα επειδή όπως συμβαίνει με τα περισσότερα πράγματα, όταν οι Ιάπωνες κάνουν κάτι το κάνουν χωρίς ιδιαίτερη αίσθηση του μέτρου (ναι, όσο περνάει ο καιρός τείνω να καταλήξω ότι η μεγαλύτερη ίσως αντίφαση της ιαπωνικής κοινωνίας είναι το πόσο μετρημένη είναι σε ορισμένα πράγματα και πόσο ανεξέλεγκτη είναι σε άλλα –και ότι μάλλον η αντίφαση αυτή περιλαμβάνει και την ερμηνεία της).
Στην Ιαπωνία οι μασκότ έκαναν την εμφάνισή τους στην εποχή της «φούσκας», στη δεκαετία του 1980, όταν ξεκίνησαν οι καμπάνιες τουριστικής προώθησης διαφόρων επαρχιακών πόλεων. Όμως το φαινόμενο δεν πήρε διαστάσεις παρά το 2000, όταν ένας δημιουργός μάνγκα, ο Μιούρα Τζουν αποκάλεσε το «Μπούνκακι» (ブンカッキー), τη μασκότ του Εθνικού Πολιτισμικού Φεστιβάλ που έγινε στη Χιροσίμα «γιούρου-κιάρα» (ゆるキャラ)∙ «κιάρα» σημαίνει «χαρακτήρας» δηλαδή εν προκειμένω «μασκότ» ενώ «γιούρου» κάτι χαλαρό, μαλακό και τρυφερό –μ’ άλλα λόγια, χαριτωμένο. Και με τυπική ιαπωνική σχολαστικότητα, ο κ. Μιούρα έθεσε τις τρεις προϋποθέσεις προκειμένου μια μασκότ να είναι «γιούρου-κιάρα» και να έχει νόημα να παρουσιάζεται σαν «κιγκουρούμι» (着ぐるみ), να φοράει δηλαδή κάποιος το κοστούμι της και να την παρουσιάζει ζωντανά: να αποτυπώνει τα χαρακτηριστικά μιας πόλης ή περιοχής, να έχει μια συμπεριφορά κάπως τρελούτσικη και να είναι αξιαγάπητη και ζεστή.
Από εκεί ξεκίνησε μια κούρσα δημιουργίας μασκότ από κάθε πιθανό και απίθανο φορέα: οι ιαπωνικές ένοπλες δυνάμεις έχουν τον «Πίκουρους Ότζι» (ピクルス王子), η αστυνομία του Τόκιο τον «Πίπο-κουν» (ピーポくん) –παρεμπιπτόντως αντίστοιχες αλλά διαφορετικές μασκότ έχουν οι αστυνομίες όλων των νομών της χώρας- η πυροσβεστική τον «Κιούτα» (キュータ), ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας NHK τον «Ντόμο-κουν» (どーも くん), το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ιαπωνίας έχει οκτώ (!) και κάθε πόλη έχει τουλάχιστον από μία, ειδικά μετά τη δημοτικότητα που απέκτησε το 2007 ο Χίκο-νιαν (ひこにゃん), ο χαρακτήρας για την πόλη Χικόνε με το ομώνυμο κάστρο –και βεβαίως μετά τις εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια εσόδων που έφερε στην πατρίδα του.
Επειδή «κούρσα» σημαίνει και «πρόκληση», το πράγμα πήγε ακόμα παραπέρα: κάθε χρόνο γίνονται εθνικοί διαγωνισμοί για το δημοφιλέστερο γιούρου-κιάρα και κάθε μήνα προστίθενται στην εθνική συλλογή μερικά ακόμα, με πιο παράλογα μάλλον τον «Ίτα-κουν» (イータ君) της εφορίας και τον «Πλούτο-κουν» (プルト君) όπου «πλούτο» σημαίνει «πλουτώνιο» τον προπαγανδιστή της πυρηνικής ενέργειας (προφανώς πριν το ατύχημα στη Φουκουσίμα). Οι ξένες πρεσβείες στην Ιαπωνία σχεδίασαν κάθε μια το δικό της ώστε οι χώρες τους να εκπροσωπούνται καλύτερα ενώ φήμες λένε ότι πέρσι το καλοκαίρι, θεωρώντας ότι η βασική αδυναμία του πρωθυπουργού Σίνζο Άμπε είναι η έλλειψη αέρα οικειότητας, το κυβερνόν Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα μελέτησε το ενδεχόμενο της δημιουργίας ενός γιούρου-κιάρα με το πρόσωπό του. Και είμαι σίγουρος ότι την ώρα που γράφεται το κείμενο αυτό, κάπου στην Ιαπωνία υπάρχει ένας δημιουργός μάνγκα που το σχεδιάζει…
