Χαμηλή πόλη

Greecejapan_Shitamachi_alleys
Φωτογραφία © Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης

Έχοντας μεγαλώσει στο «downtown» της Αθήνας (στην Κυψέλη για όποιον ενδιαφέρεται), ήταν σχεδόν βέβαιο ότι θα με έλκυε το «σιταμάτσι» (下町) του Τόκιο, αν μη τι άλλο λόγω ονομασίας καθώς τα δύο ιδεογράμματα μεταφράζονται ακριβώς «κάτω» και «πόλη». Με το πέρασμα του χρόνου ωστόσο, η έλξη έγινε βαθύτερη γιατί, παρότι η ονομασία στην περίπτωση των ιαπωνικών είναι περισσότερο κυριολεκτική (αναφερόταν στις ανατολικές περιοχές του Έντο –και κατ’ επέκταση του Τόκιο- που ήταν πιο χαμηλά από ό,τι οι δυτικές οι οποίες βρίσκονταν επάνω σε λόφους), η μικρό-κουλτούρα που αναπτύχθηκε στις περιοχές αυτές ταιριάζει απόλυτα με αυτό που εννοούν οι περισσότεροι όταν σκέφτονται το «downtown» μιας πόλης και είναι σχεδόν εντελώς αντίθετη με αυτό που εννοούν όταν σκέφτονται τόσο το Τόκιο όσο και τους Ιάπωνες –λέγοντας «μικρό-κουλτούρα» εννοώ ό,τι σχετίζεται με την καθημερινή ζωή και αφήνω εκτός, στο μέτρο που μπορεί κανείς να κάνει κάτι τέτοιο, τα μεγάλα πράγματα όπως το Καμπούκι, το σούμο ή το σούσι που έχουν προσδιορίσει τον ιαπωνικό πολιτισμό στο σύνολό του και που επίσης αναπτύχθηκαν στην περιοχή αυτή.

Το σιταμάτσι είναι στενά δρομάκια με χαμηλά σπίτια, μικροσκοπικά μπαλκόνια με μπουγάδες που στεγνώνουν και φουτόν που αερίζονται και λιάζονται για να αφρατέψουν, γλάστρες σε πρεβάζια παραθύρων και πεζοδρόμια, γειτόνισσες που κουτσομπολεύουν ενώ γίνεται το φαγητό, ταβέρνες με τις καμινάδες τους να γεμίζουν τον αέρα με τσίκνα και στενές πόρτες με κουρτινάκια νόρεν που μόλις καλύπτουν το θόρυβο από ποτήρια που τσουγκρίζουν και από μεθυσμένα γέλια, μαμάδες με ποδήλατα φορτωμένα παιδιά και ψώνια, σχεδόν αόρατους ναούς στριμωγμένους ανάμεσα σε πάρκινγκ και σε γραφεία μικρών εταιρειών, μπαράκια με πέντε σκαμπό και δύο τραπεζάκια, μπακάλικα και μανάβικα με 70χρονους ιδιοκτήτες, εργαστήρια τεχνιτών που όταν καλοκαιριάζει κάνουν πάγκο τους τον δρόμο, ποδηλάτες ταχυδρόμους και αστυνομικούς, οικοδόμους που κάνουν διάλειμμα πίνοντας φτηνό σάκε «Ozeki» και τρώγοντας ράμεν στιγμής καθισμένοι στις καρότσες μικρών φορτηγών, δίχτυα από καλώδια ρεύματος και ψιλοκουβέντες με δυνατές και εγκάρδιες φωνές και με προφορά και λεξιλόγιο που ελάχιστη σχέση έχουν με τα αντίστοιχα των «σωστών» ιαπωνικών.

Όπως συμβαίνει με όλες τις μεγάλες πόλεις, λέγεται για το Τόκιο ότι «όλοι είναι από αλλού» –και όπως συμβαίνει με όλες τις μεγάλες πόλεις, αυτό ισχύει μόνο εν μέρει: ανατολικά από τα αυτοκρατορικά ανάκτορα που αντικατέστησαν το κάστρο του Έντο των σογκούν Τοκουγκάουα, στο Νιχομπάσι, την Κάντα, το Ουένο, την Ίρια, την Ασακούσα, το Ριογκόκου, την Γκίνζα, το Ασακούσα-μπάσι, το Αρακάουα αλλά και πέρα από το ποτάμι –στη Φουκαγκάουα, τη Μουκοτζίμα, το Οσιάγκε, το Τογιόσου, την Κίμπα ή την Κατσουσίκα- οι άνθρωποι ήρθαν μεν «από αλλού» αλλά ήρθαν τρεις, τέσσερις ή πέντε γενιές πριν με αποτέλεσμα να είναι πια «από εδώ». Και μπορεί στα μάτια των τουριστών (και όχι μόνο των αλλοδαπών) οι γειτονιές και η ζωή που έχτισαν όλα αυτά τα χρόνια, μέσα από καταστροφές φυσικές και ανθρώπινες να δείχνουν πεζά και στερημένα από τα στοιχεία που (υποτίθεται ότι) χαρακτηρίζουν την Ιαπωνία όμως τα στενάκια του σιταμάτσι είναι τόσο Ιαπωνία όσο και το Φούτζι, το Κινκάκου-τζι στο Κιότο ή το κάστρο του Χιμέτζι –αν όχι περισσότερο.

ENGLISH

Γρηγόρης Μηλιαρέσης
Γρηγόρης Μηλιαρέσης
Δημοσιογράφος και μεταφραστής. Έχει συνεργαστεί με πλειάδα εφημερίδων, περιοδικών (τόσο του γενικού όσο και του ειδικού τύπου) και εκδοτικών οίκων και με ειδίκευση στο Ίντερνετ, τις πολεμικές τέχνες και την Ιαπωνία όπου και ζει τα τελευταία χρόνια. Από το 2012 μέχρι το 2016 έγραφε την εβδομαδιαία στήλη στο GreeceJapan.com "Γράμματα από έναν αιωρούμενο κόσμο" και το 2020 κυκλοφόρησε το ομότιτλο βιβλίο του. Περισσότερα στη συνέντευξη που είχε δώσει στο GreeceJapan.com.

Η αναδημοσίευση περιεχομένου του GreeceJapan.com (φωτογραφιών, κειμένου, γραφικών) δεν επιτρέπεται χωρίς την εκ των προτέρων έγγραφη άδεια του GreeceJapan.com

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Οι βασίλισσες της Ακιχαμπάρα

Τις έχουν αποκαλέσει κάτι παραπάνω από συγκρότημα: κοινωνικό φαινόμενο. Και μάλλον θα συμφωνήσω καθώς είναι πολύ δύσκολο να κάνει κανείς έστω και μια απλή...

Γκαϊτζίν-σαν

Πρέπει να είμαι τυχερός –αν και εξακολουθώ να επιμένω ότι είναι λιγότερο θέμα τύχης και περισσότερο επιλογών: δεν έχω υποστεί πολιτισμικό σοκ ζώντας στην...

Στραβά κι ανάποδα

Όσο και αν οι ανθρώπινοι πολιτισμοί δείχνουν ορισμένες τάσεις σύγκλισης –αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίησης και της ολοένα και αυξανόμενης επικοινωνίας και ανταλλαγής ερεθισμάτων- η μεταφορά...

Χαγκοΐτα: Η διαφήμιση που έγινε φυλαχτό

Καθώς ο χρόνος πλησιάζει προς το τέλος του, το Τόκιο θυμάται τον παλιό του εαυτό, τότε που οι άνθρωποι ήταν πολύ πιο προληπτικοί και...

Ο θεός (και ο διάβολος) είναι στις λεπτομέρειες

Προχθές το πρωί, κάνοντας την καθιερωμένη πρωινή φωτογραφική βόλτα, πέτυχα τον κύριο της εικόνας, έναν εργοδηγό σε μια από τις πανταχού παρούσες οικοδομές να...

Η πάλη των θεών

Σήμερα τελείωσε το καλοκαιρινό πρωτάθλημα του σούμο στη Ναγκόγια· τα πρωταθλήματα σούμο γίνονται κάθε δύο μήνες, πάντα τους μονούς. Το μεγάλο ενδιαφέρον τις τελευταίες...

Ιζακάγια: ένα για το δρόμο

Πολλοί εκπλήσσονται από το ότι το Τόκιο έχει πιο πολλά εστιατόρια με τρία αστέρια στους οδηγούς της Μισελέν από ό,τι έχει το Παρίσι. Όμως...

Η νύχτα με τις μάσκες

«Αυτή την εμμονή τους με το Χαλοουΐν πραγματικά δεν την καταλαβαίνω» αναφώνησε ο Γιάννης, φίλος και συνοδοιπόρος στο Τόκιο, μια μέρα που περνούσαμε έξω...

Πρόσφατα