Το άλλο λουλούδι της άνοιξης

Greecejapan_Ume
Φωτογραφία © Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης

Υπάρχει άραγε κανείς που δεν ξέρει τις ανθισμένες κερασιές; Είναι ένα από τα πιο πολυδιαφημισμένα στοιχεία του ιαπωνικού πολιτισμού, τόσο από τους Ιάπωνες όσο και από τους επισκέπτες της χώρας, είναι φορτισμένες με όλων των ειδών τις αισθητικές, ιδεολογικές ή φιλοσοφικές σημασίες και το λουλούδι τους είναι ίσως μαζί με το Φούτζι (και, τώρα πια και με την Κίτι-τσαν ή «Hello Kitty») το πιο διαδεδομένο μοτίβο σε οτιδήποτε παράγεται στα ιαπωνικά νησιά. Όπως όμως συχνά συμβαίνει στην ιδιότροπη αυτή κουλτούρα, για τους ίδιους τους Ιάπωνες, ο πραγματικός αγγελιαφόρος της άνοιξης δεν είναι οι κερασιές: είναι οι συγγενικές τους δαμασκηνιές (ή «ιαπωνικές βερικοκιές» –το «Prunus mume» αποδίδεται εξίσου συχνά σαν «κινεζικό δαμάσκηνο» και σαν «ιαπωνικό βερίκοκο»), τα δέντρα που στα ιαπωνικά ονομάζονται «ούμε» (梅).

Μέχρι και την περίοδο Νάρα (710-794), όταν οι Ιάπωνες αναφέρονταν στην ανθοφορία που σηματοδοτούσε την αρχή της άνοιξης, εννοούσαν σχεδόν αποκλειστικά αυτή της δαμασκηνιάς –στο «Μανγιόσου» (万葉集), την παλιότερη ιαπωνική ποιητική συλλογή, οι αναφορές στις δαμασκηνιές είναι κατά πολύ πολλαπλάσιες από αυτές στις κερασιές. Και αυτό δεν είναι περίεργο δεδομένου ότι η ιδέα του «χανάμι» (花見), της αντίληψης των ανθισμένων δέντρων σαν αντικείμενο αισθητικής απόλαυσης προέρχεται από την Κίνα, ότι οι αριστοκράτες της εποχής αντλούσαν όλες τους τις πολιτισμικές αναφορές από εκεί και ότι οι Κινέζοι χρησιμοποιούσαν γι αυτό το λόγο τις δαμασκηνιές. Και παρότι σιγά-σιγά οι κερασιές άρχισαν να κερδίζουν έδαφος οι δαμασκηνιές παρέμειναν, ιδιαίτερα στα σιντοϊστικά τεμένη και στους σπιτικούς κήπους χάρη στην πεποίθηση ότι κρατούν μακριά τα κακά πνεύματα –αντίστοιχα, ο καρπός τους, το απίστευτα ξινό τουρσί ουμεμπόσι (梅干し) θεωρείται ότι κάνει πολύ καλό στην υγεία).

Προσωπικά δεν κάνω διακρίσεις: παρά τη διαφορά μεταξύ των λουλουδιών τους, οι ανθισμένες δαμασκηνιές δεν υστερούν σε ομορφιά από τις ανθισμένες κερασιές και γιατί να μην έχει κανείς μια ακόμα ευκαιρία να καθίσει κάτω από τα δέντρα να πιει ένα τσάι ή ένα ποτό και να απολαύσει το πρώτο φευγαλέο κλείσιμο του ματιού της άνοιξης μέσα στο χειμώνα (οι δαμασκηνιές προηγούνται των κερασιών και ανθίζουν ενώ η θερμοκρασία βρίσκεται ακόμα στα μονοψήφια νούμερα); Δεν μπορώ ωστόσο να μην εντυπωσιαστώ για μια ακόμα φορά με την πολύσημη φύση του ιαπωνικού μηνύματος: μεγαλόφωνα, «άνοιξη» σημαίνει «ανθισμένες κερασιές» όμως χαμηλόφωνα σημαίνει «ανθισμένες δαμασκηνιές»∙ όποιος καταφέρει να ανιχνεύσει τη διαφορά ίσως αντιληφθεί κάτι περισσότερο για την Ιαπωνία από εμένα και θα χαρώ να μου το πει. Θα με βρει –μέχρι να ανθίσουν οι κερασιές- στον κήπο του Γιουσίμα Τέντζιν, στην κατηφόρα πριν το πάρκο του Ουένο: οι δαμασκηνιές εκεί είναι υπέροχες.

ENGLISH

 

ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΣΑΣ!ΣΠΙΤΙΚΕΣ ΙΑΠΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣΜπορείτε να το παραγγείλετε εδώ

Γρηγόρης Μηλιαρέσης
Γρηγόρης Μηλιαρέσης
Δημοσιογράφος και μεταφραστής. Έχει συνεργαστεί με πλειάδα εφημερίδων, περιοδικών (τόσο του γενικού όσο και του ειδικού τύπου) και εκδοτικών οίκων και με ειδίκευση στο Ίντερνετ, τις πολεμικές τέχνες και την Ιαπωνία όπου και ζει τα τελευταία χρόνια. Από το 2012 μέχρι το 2016 έγραφε την εβδομαδιαία στήλη στο GreeceJapan.com "Γράμματα από έναν αιωρούμενο κόσμο" και το 2020 κυκλοφόρησε το ομότιτλο βιβλίο του. Περισσότερα στη συνέντευξη που είχε δώσει στο GreeceJapan.com.
ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ
ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ

Ροή άρθρων

spot_img

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Γέφυρες

Στις μέρες μας, αν κανείς βάλει τη λέξη «γέφυρα» δίπλα στη λέξη «Τόκιο» ο συνομιλητής του θα σκεφτεί αμέσως τη «Γέφυρα του Ουράνιου Τόξου»,...

Σαν σφαίρα

Παραφράζοντας τον Ντίκενς, ήταν η καλύτερη εποχή –και μόνο: είχαν περάσει σχεδόν 20 χρόνια από τον πόλεμο, η Ιαπωνία είχε επουλώσει τις πληγές της...

Αγγρικά

Είμαι βέβαιος ότι δεν είμαι ο μόνος που έχει αυτή την απορία: πώς είναι δυνατόν μια χώρα με την ανάπτυξη της Ιαπωνίας, μια χώρα...

Η πάλη των θεών

Σήμερα τελείωσε το καλοκαιρινό πρωτάθλημα του σούμο στη Ναγκόγια· τα πρωταθλήματα σούμο γίνονται κάθε δύο μήνες, πάντα τους μονούς. Το μεγάλο ενδιαφέρον τις τελευταίες...

H λαμπερή, σκοτεινή πλευρά του Σιντζούκου

Το πρώτο μου ταξίδι στην Ιαπωνία ήταν σχεδιασμένο να διαρκέσει περίπου ένα μήνα∙ όπως ήταν αναμενόμενο, διήρκεσε και τους τρεις που μου επέτρεπε η...

Κορίου μπούντο: Ατέλειωτη ροή

Η άσκηση στις κλασσικές πολεμικές τέχνες, αυτές που αποκαλούνται «κορίου μπούντο» ή «κομπούντο» εμπεριέχει κάτι που προκαλεί βαθιά ικανοποίηση. Παρόλο που (ή ακριβώς επειδή)...

Εκεί που οι δρόμοι δεν έχουν όνομα

Κάθε προσπάθεια περιγραφής του Τόκιο είναι καταδικασμένη σε αποτυχία∙ εκτός αν αποφασίσει κανείς να περιοριστεί σε μονολεκτικές ταυτολογίες του τύπου «μητρόπολη» ή σε κοινοτοπίες...

Μπαρμπάδες

Ο ένας γεννήθηκε στην καρδιά του Τέξας και ο άλλος στη Φουκουόκα. Ο ένας σπούδασε στο Χάρβαρντ όπου και διακρίθηκε ποικιλοτρόπως και ο άλλος...

Επιούσιος άρτος

Κάποια στιγμή περί την προηγούμενη άνοιξη, γύρω στην πρώτη επέτειο του μεγάλου σεισμού του 2011, σε ένα άρθρο που θα μπορούσε κάλλιστα να έχει...

Η γέννηση ενός θρύλου

Οι αναγνώστες των γραμμάτων αυτών θα έχουν παρατηρήσει ότι παρότι στα κείμενά μου υπάρχουν ορισμένα θέματα στα οποία επανέρχομαι σαν λάιτ-μοτίφ (ή σαν εμμονές!)...

Τέχνες πολέμου

Ναι, το κλισέ ισχύει: πράγματι, οι πολεμικές τέχνες είναι πανταχού παρούσες στην Ιαπωνία. Ειδικά οι εννέα που οι ιαπωνικές αρχές έχουν συμφωνήσει να αποκαλούν...

Και οι επτά είναι υπέροχοι

Έχω γράψει παλιότερα για τον Ο-Ινάρι-σάμα, τον αλεπουδόμορφο θεό του ρυζιού και για τον Ο-Τζίζο-σάμα, τον προστάτη των αγέννητων παιδιών και των ταξιδιωτών –και...