Καλώς ήρθατε στην Ιαπωνία. Είναι η πρώτη σας φορά;
Alban Ukaj
Ναι, είναι η πρώτη μου φορά στην Ιαπωνία και να σας πω, δεν είχα καν ονειρευτεί ότι θα ερχόμουν τόσο νέος. Είμαι πραγματικά πολύ χαρούμενος που είμαι εδώ κα συμμετέχω σε ένα φημισμένο διεθνές φεστιβάλ όπως είναι το Tokyo International Film Festival. Η Ιαπωνία είναι μια χώρα που γέννησε πολιτισμό, επίσης νομίζω ότι εδώ στην Ιαπωνία τερματίζει ο καπιταλισμός, κατά τη γνώμη μου…
Μενέλαος Καραμαγγιώλης
Και για μένα είναι πρώτη μου επίσκεψη στο Τόκιο. Είχα την επιθυμία εδώ και πολλά χρόνια να έρθω φέρνοντας μια ταινία μου, και τελικά είμαι εδώ, μαζί με το J.A.C.E. Μια ταινία που περιγράφει πως οι ήρωες του ελληνικού και του ιαπωνικού πολιτισμού μπορούν να μοιάζουν: Διαλέγουν με την απομόνωση και μέσα από αντιηρωικά χαρακτηριστικά να προσδιορίσουν εξαρχής τους μοντέρνους ήρωες.
Είναι εντυπωσιακή ταινία. Επίσης η εμφάνιση του Άλμπαν ήταν πολύ διαφορετική, σιωπηλός, το βλέμμα του σαν ορφανός σκύλος που ψάχνει τη μάνα του. Λοιπόν, κύριε Kαραμαγγιώλη, γιατί διαλέξατε τον Άλμπαν για πρωταγωνιστή? Είδατε ταινία του ή κάνατε audition?
Μενέλαος Καραμαγγιώλης
Πιστεύω ότι είναι λάθος να λέμε ότι ο Άλμπαν είναι «σιωπηλός». Εγώ νομίζω ότι ο J.A.C.E. στην ταινία μιλάει πολύ, αλλά μιλάει με το δικό του τρόπο κι επικοινωνεί αποτελεσματικά.
Δηλαδή μιλάει σε όλους με τη σιωπή;
Μενέλαος Καραμαγγιώλης
Αποφεύγω τη λέξη «σιωπή» για τον J.a.c.e. Μιλάει με τα μάτια του, με τις κινήσεις του, με το συναισθήματά του. Η σιωπή είναι μια δικαιολογία, ένα πρόσχημα του J.A.C.E. Και νομίζω ότι και ο Άλμπαν και ο J.A.C.E. έχουν αυτή τη δυνατότητα να μιλάνε, να επικοινωνούν, αλλά με το δικό τους τρόπο. Και είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο επιλέχτηκε ο Άλμπαν γι΄αυτήν την ταινία. Το casting της ταινίας το έκανε η Beatrice Kruger από την Ρώμη, πήγαμε στο Φεστιβάλ του Σαραγιέβο όπου το J.A.C.E. ήταν η τιμώμενη ταινία για να κάνουν casting ηθοποιοί από όλη τη Ευρώπη. Είδαμε περίπου εκατό ηθοποιούς και την επόμενη μέρα μου λέει η Beatrice ότι θα δούμε και μερικούς ηθοποιούς από το Σαράγιεβο. Όταν έφτασα εκεί μου λέει ότι «ο J.A.C.E. είναι μέσα σε αυτά τα παιδιά αλλά δεν θα σου πω ποιός είναι». Είπε: «Άνοιξε την κάμερά σου, ψάξε ανάμεσά τους και πες μου αν τον βρήκες».
Και η αλήθεια είναι ότι όταν μπήκα δεν ήξερα ποιος είναι, έβγαλα λοιπόν τη κάμερα και τραβούσα τα μάτια των παιδιών που ήταν εκεί και παρακολουθούσαν τη Beatrice. Και στα μάτια του Άλμπαν στάθηκα. Μετά κάναμε δοκιμαστικό, δοκιμάσαμε την πιο δύσκολη σκηνή του έργου.
Σε ποια σκηνή;
Μενέλαος Καραμαγγιώλης
Τη σκηνή που συναντάει τον άνδρα της γυναίκας που ερωτεύεται ο J.A.C.E..Δεν ήξερε τίποτα για το σενάριο ο Άλμπαν. Απλώς ήξερε πως δεν πρέπει να μιλήσει αλλά πρέπει να αντιδράσει, και μάλιστα δεν τον είχαμε προειδοποιήσει όταν η Beatrice ξαφνικά του επιτέθηκε και άρχισε να τον χτυπάει.
Οι αντιδράσεις του Άλμπαν μας έπεισαν ότι θα μπορούσε να είναι ο J.A.C.E.
Αλλά μετά άρχισε ένα άλλο πρόβλημα: Πώς ένας άνθρωπος απ’ το Σαράγιεβο θα μπορούσε να’ ρθει στην Ελλάδα, να ζήσει τόσους μήνες εδώ, να παίξει με Έλληνες ηθοποιούς που θα μιλάνε ελληνικά; Εντάξει, όπου υπαρχουν αγγλικές σκηνές στην ταινία έχει και αγγλικά, θα συνεννοούνταν. Με τους Έλληνες ηθοποιούς πώς θα γινόταν; Οπότε καλέσαμε τον Άλμπαν να έρθει στην Ελλάδα. Εκεί ήταν εντυπωσιακό το πόσο γρήγορα κατάφερε να επικοινωνήσει με όλους πολύ γρήγορα χωρίς να μιλάει ελληνικά. Έτσι, αποφασίσαμε ότι είναι ο κατάλληλος, και μετά ήρθε ξανά και έμεινε 3-4 μήνες. Το γύρισμα της ταινίας κράτησε 11 εβδομάδες.
Ο σκηνοθέτης σας επέλεξε να πρωταγωνιστήσετε στην ταινία του. Εσάς τι σας τράβηξε στην ταινία και αποφασίσατε να δεχτείτε τον ρόλο;
Alban Ukaj
Πρώτα από όλα, είμαι από μια μικρή χώρα, το Κοσυφοπέδιο, που κήρυξε την ανεξαρτησία της μόλις πριν 3 χρόνια περίπου. Μάλιστα η Ιαπωνία την έχει ήδη αναγνωρίσει. Έχω αλλάξει πολλά μέρη. Πήγα στο Σαράγιεβο, χωρίς να ξέρω τη γλώσσα τους, αυτό είναι μεγάλο μειονέκτημα για έναν ηθοποιό που θέλει να δουλέψει και εγώ ξεκίνησα από το «μηδέν». Όταν σκέφτομαι την κατάσταση που ήμουν τότε, νοιώθω ότι αυτή ήταν η αρχή, η προετοιμασία μου για το ρόλο του J.A.C.E. Αργότερα πήγα στη Γαλλία και στο Βέλγιο χωρίς και εκεί να ξέρω τη γλώσσα τους. Tελικά, συνάντησα την Betrice στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου σε ένα talent workshop για νέους ανθρώπους. Είχα πάει ξανά εκεί, αλλά εκείνη τη χρονιά πήγα να δω πως δουλεύει η Beatrice, σαν casting director με νέους ηθοποιούς. Μας είπε ότι ένας Έλληνας σκηνοθέτης ψάχνει να βρει έναν ηθοποιό από όλο τον κόσμο και να δοκιμάσουμε αυτήν τη σκηνή να δούμε πως δουλεύει το casting. Ρώτησε να υπάρχει κάποιος που θέλει να το κάνει. Kανείς δεν σήκωνε το χέρι του, οπότε το έκανα εγώ. Έπαιξα τη σκηνή και η Beatrice βγήκε έξω στο διάδρομο να τηλεφωνήσει. Μια κοπέλα από το Φεστιβάλ μου είπε ότι τηλεφώνησε στον Μενέλαο Καραμαγγιώλη και του είπε να έρθει γιατί είδε κάτι ενδιαφέρον. Όταν ήρθε ο Μενέλαος και με είδε, νομίζω απογοητεύτηκε…αστειεύομαι…
Νομίζω οι ηθοποιοί δεν έχουν πάντα την ευκαιρία να διαλέξουν το ρόλο τους, μερικές φορές διαλέγεις ένα ρόλο που δεν σου αρέσει. Προσωπικά αν δεν βρω κάτι από μένα στο ρόλο, δεν με ενδιαφέρει να τον υποδυθώ. Όταν διάβαζα το σενάριο, αν δεν έβρισκα τον Άλμπαν στο J.A.C.E. δεν θα ήθελα να παίξω. Όταν αρχίσαμε να δουλεύουμε με τον Μενέλαο, ήταν μια σκηνή στην ταινία (δεν υπάρχει πια αυτή η σκηνή) όπου ο J.A.C.E. τηλεφωνεί στη Μαρία και αναρωτιόμουν, γιατί της τηλεφωνεί, αφού δεν μπορεί να της μιλήσει. Τότε ο Μενέλαος μου είπε, ότι αυτό που προσπαθεί ο J.A.C.E. να της πεί είναι ότι «είμαι εδώ για σένα, ακόμα και με τη σιωπή μου». Αυτό ήταν που άνοιξε διάπλατα την πόρτα για μένα για αυτόν το ρόλο. Αυτά τα λόγια του Μενέλαου, αυτή η στιγμή, ήταν η πιο κρίσιμη για να υποδυθώ αυτόν το χαρακτήρα.
Ήταν πολύ εντυπωσιακή η σκηνή που περιγράψατε τώρα.
Μενέλαος Καραμαγγιώλης
Υπήρχε μια άλλη σκηνή στην ταινία όπου η Μαρία του δίνει δώρο ένα κινητό που του το πήραν μαζί με τον Αλέξανδρο, τη βγάλαμε αυτή τη σκηνή αλλά τουλάχιστον έχει μείνει η σκηνή που του λέει «Θέλω να μιλήσεις». Ο Jace λοιπόν έχει μάθει κάτι φρικιαστικό για τη ζωή του, και δεν έχει κανέναν άνθρωπο να το πει. Θέλει να μιλήσει. Δεν ξέρει κανείς αν θα μιλήσει ή όχι στην ταινία. Και δεν ξέρουμε αν μπορεί να μιλήσει.
Όταν η Μαρία ζήτησε να πει κάτι ο JACE μόνο για αυτήν: «πες κάτι μόνο για μένα». Τότε δάκρυσε ο JACE, γιατί;
Μενέλαος Καραμαγγιώλης
Είναι πολύ βίαιη αυτή η σκηνή. Η Μαρία παραβιάζει τον κρυφό κόσμο του J.A.C.E., τον όρκο του να μη μιλήσει. Λίγο πριν η Μαρία διάβασε κρυφά το τετράδιό του J.A.C.E., και καταλαβαίνει ότι μπορεί να μιλήσει. Η Μαρία δεν του το ζητάει έτσι απλά, μπαίνει στον εσωτερικό του κόσμο και μπαίνει βίαια και απότομα. Και αυτό κάνει τον J.A.C.E. από τη μια να θέλει να μιλήσει στη γυναίκα που ερωτεύτηκε για πρώτη φορά στη ζωή του και από την άλλη όμως δεν πρέπει να μιλήσει, έχει ορκιστεί. Και θα ΄θελε πολύ ακόμα κι όταν τον ερωτεύονται να σέβονται τον προσωπικό του κόσμο.
Τί σημασία έχει «σιωπή» για τον εαυτό σας? Είστε σιωπηλός στην καθημερινότητα σας;
Μενέλαος Καραμαγγιώλης
Για μένα έχει μεγάλη σημασία η σιωπή, είναι ο μόνος τρόπος να καταλαβαίνω τι γίνεται πραγματικά, σιωπώντας. Όταν μιλάς αποσπάσαι και διασπάσαι. Όταν σιωπάς και παρακολουθείς, καταλαβαίνεις καλύτερα τι γίνεται μέσα σου. Και αυτό το ένιωσα πολύ στο Τόκυο, που είναι μια πόλη που βοηθάει στο να σιωπάς και να κάνεις ένα είδος meditation.
Γίνατε γνωστός στον κινηματογράφο με το ντοκιμαντέρ ROM, με θέμα τους Τσιγγάνους. Μετά, η μεγάλου μήκους ταινία Black Out το 1998, από τότε πέρασαν 11 χρόνια. Γιατί λείψατε τόσα χρόνια από τον κινηματογράφο;
Μενέλαος Καραμαγγιώλης
Στην ουσία δεν έλειπα. Έπρεπε να ξεχρεώσω την προηγούμενη ταινία που ήταν δική μου παραγωγή, έπρεπε να ετοιμάσω αυτή τη ταινία, και στο μεταξύ έκανα πολλές ταινίες ντοκιμαντέρ.
Έχετε αποφασίσει την επόμενη ταινία σας;
Μενέλαος Καραμαγγιώλης
Η ταινία αυτή τέλειωσε μια μέρα πριν να έλθουμε στο Τόκιο. Θα ήθελα να κάνω μια καινούρια ταινία πολύ γρήγορα, αλλά δεν ξέρω ακόμα.
Eσείς Alban, τα μελλοντικά σας σχέδια;
Alban Ukaj
Τώρα ασχολούμαι περισσότερο με το θέατρο. Το Νοέμβριο στο Σαράγεβο έχουμε την πρεμιέρα ενός έργου, το “Rabbit Hole” του David Lundsay-Abaire.
Και του χρόνου ελπίζω να ξεκινήσουν τα γυρίσματα της καινούργιας ταινίας του Danis Tanovic, βραβευμένου με Οscar καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας για το “No man’s land”.
Μενέλαος Καραμαγγιώλης
Εδώ πρέπει να σας πω κάτι για τον Άλμπαν. Είμαι σίγουρος ότι θα έχει μια διεθνή καριέρα στον κινηματογράφο, το θέλει και ο ίδιος και μπορεί να τα καταφέρει γιατί ξέρει να ξεπερνάει τα σύνορα. Όχι μόνο σαν ηθοποιός αλλά και σαν άνθρωπος, και έχει επίσης μια ολοκληρωμένη άποψη για τον κόσμο, ένα ταλέντο να γίνει γνωστός διεθνώς.
Στο θέατρο, μετά τη προβολή άκουσα τον κόσμο να λέει «θέλω να δω την ταινία ακόμα μια φορά». Θα προβληθεί στις ιαπωνικές αίθουσες;
Μενέλαος Καραμαγγιώλης
Το πιο συγκινητικό για μένα ήταν το πώς το κοινό του Τόκιο δέχτηκε την ταινία. Είχα μεγάλο φόβο γιατί είναι μια δύσκολη ιστορία με πολλά γεγονότα από την άλλη άκρη της γης και σκεφτόμουν αν το κοινό θα μπορέσει να καταλάβει ένα διαφορετικό πολιτισμό… Όμως είδα και στις δύο προβολές της ταινίας ότι όλοι ενδιαφέρθηκαν, ρωτούσαν αν θα βρω εδώ διανομή, επίσης άκουσα πολύ ωραία σχόλια για το J.A.C.E. Και μας ήρθανε πολλές πρότασεις από ιαπωνικές εταιρίες διανομής για να κυκλοφορήσει η ταινία στα σινεμά του Τόκιο. Επειδή και η προηγούμενη ταινία μου είχε προβληθεί εδώ στην Ιαπωνία, θα χαρώ να γίνει το ίδιο και με το J.A.C.E.
Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει τον ελληνικό κινηματογράφο; Tελευταία βλέπουμε ότι έχει πολλές επιτυχίες σε διεθνή φεστιβάλ, μήπως οι δυσκολίες που περνάει η Ελλάδα σας δίνουν επιπλέον κίνητρο για δημιουργία;
Μενέλαος Καραμαγγιώλης
Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει πολύ τον ελληνικό κινηματογράφο όπως και ολόκληρη την ελληνική κοινωνία. Οι ταινίες γίνονται πάρα πολύ δύσκολα, η χρηματοδότησή τους σκοντάφτει σε εμπόδια και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την επόμενη μέρα. Όλα αυτά προς το παρόν έχουν αναστείλει σημαντικά την κινηματογραφική δραστηριότητα στην Ελλάδα αλλά πιστεύω και αγωνίζομαι να λειτουργήσουν αντίστροφα. Και μιλάω για ταινίες σαν το J.A.C.E. που -έτσι κι αλλιώς- πάντα δυσκολευόνταν να βρουν χρηματοδότηση. Ο J.A.C.E. είναι ένας ήρωας που ανάμεσα σε αντιξοότητες και με χωρίς υποστήριξη παλεύει να επιβιώσει και να διατηρήσει τις αξίες του. Η ταινία κατάφερε να γίνει μέσα από την επιμονή και την τρέλα όσων την πίστεψαν. Κι αυτό είναι χαρακτηριστικό των Ελλήνων. Ελπίζω και παλεύω αν ενεργοποιηθεί στη χώρα μου αυτό το χαρακτηριστικό μας και να λειτουργήσει θετικά για τη δημιουργία.
Ποιές είναι οι εντύπωσεις σας από το Tokyo International Festival;
Μενέλαος Καραμαγγιώλης
Όταν μια ταινία ολοκληρώνεται και εκτίθεται στα μάτια των θεατών είναι πάντα μια κρίσιμη στιγμή. Το φεστιβάλ του Τόκυο ήταν η καλύτερη αρχή που θα μπορούσα να φανταστώ για το J.Α.C.E. Ένα εξαιρετικά οργανωμένο φεστιβάλ κι ένα υπέροχο κοινό που τίμησε την ταινία σε όλες τις προβολές της: την παρακολούθησε προσηλωμένο και με σεβασμό και έκανε εγκωμιαστικά σχόλια και ουσιαστικές ερωτήσεις, Το ότι η ταινία έκανε την πρεμιέρα της στην άλλη πλευρά της γής και το κοινό την αποδέχτηκε τόσο θερμά δείχνει πως η ταινία έχει δύναμη και πως η ιστορία του J.A.C.E. ενδιαφέρει και αφορά το κοινό κι όχι μόνο στην Ελλάδα. Κι αυτό είναι το πιο σημαντικό για όλους όσοι δουλέψαμε ώστε να γίνει αυτή η ταινία.
Σας παρακαλώ, τελειώνοντας, πείτε κάτι στο ιαπωνικό κοινό.
Μενέλαος Καραμαγγιώλης
Για μένα η Ιαπωνία είναι μια χώρα η οποία νομίζω ότι μπορώ να ζήσω πολλά χρόνια. Και ένα άλλο πράγμα που θα μπορούσα να σας πω είναι ότι εκτός από το ότι είναι μια χώρα που λατρεύω τη φιλοσοφία και την αισθητική της, είναι και μια χώρα που δεν φοβάται το μαύρο. Ίσως είναι ο μόνος λαός που έχω δει και δεν φοβάται το μαύρο. Tο μαύρο είναι ένα χρώμα που αγαπώ ιδιαίτερα και οι μεσογειακοί λαοί το φοβούνται και το αποφεύγουν γιατί το έχουν συνδέσει με το πένθος. Στο Τόκιο ένα από τα πρώτα πραγματα που είδα ήταν οι περαστικοί που ήταν ντυμένοι με μαύρα ρούχα σε φόρμες που θυμίζουν τις πιο καλόγουστες δεκαετίες του 20ου αιώνα.
Alban Ukaj
Θα ήθελα πολύ να γυρίσω στην πανέμορφη αυτή χώρα και να επισκεφτώ τα χωριά της, πραγματικά μου αρέσει πολύ η Ιαπωνία.
Σας ευχαριστώ πολύ
