«…Οι προσωπικές μου ανησυχίες περνούσαν
πάντα από γιαπωνέζικους δρόμους»
Είστε υπεύθυνη για τη φιλοτέχνηση και επίβλεψη της εκτύπωσης των γραμματοσήμων και όλων των φιλοτελικών προϊόντων στα Ελληνικά Ταχυδρομεία. Ο τομέας αυτός της εργασίας σας πως συναντήθηκε με την Ιαπωνία;
To 1999 είχα την τιμή να σχεδιάσω το γραμματόσημο που είναι αφιερωμένο στα 100 χρόνια Ελληνο – Ιαπωνικών σχέσεων στο οποίο απεικονίζονται δύο θεατρικές μάσκες σύμβολα των δύο πολιτισμών. Σας διαβεβαιώνω ότι παρ΄ ότι υπάγεται στον κύκλο των επαγγελματικών μου υποχρεώσεων στα Ελληνικά Ταχυδρομεία, υπήρξε για μένα ένα ανέλπιστο δώρο.
Οι προσωπικές μου ανησυχίες από τα παιδικά μου χρόνια περνούσαν πάντα από γιαπωνέζικους δρόμους. Μου δόθηκε μια ευκαιρία να σχεδιάσω ένα γραμματόσημο για τις δύο χώρες, την ίδια στιγμή που ένας Ιάπωνας καλλιτέχνης σχεδίαζε ένα άλλο γραμματόσημο για λογαριασμό της Ιαπωνίας, για τον ίδιο λόγο και με σκοπό να κυκλοφορήσει την ίδια εποχή με το Ελληνικό γραμματόσημο. Η πρόθεση μου ήταν να εστιάσω στο πολιτιστικό βάρος των δύο χωρών, – που εξυπηρέτησε το αισθητικό αποτέλεσμα της εικόνας με τον καλύτερο τρόπο συγκριτικά με οποιοδήποτε άλλη θεματολογία (πχ. σημαιάκια κ.λ.π.) – αλλά και να προβάλω τον πολιτισμικό τομέα σαν τον ισχυρότερο δεσμό μεταξύ των λαών.
Ένα μήνα πριν την κυκλοφορία αυτής της σειράς, είχε κυκλοφορήσει μία άλλη σειρά με θέμα τον Όλυμπο. Η έμμεση επανάληψη ενός μέρους εκείνου του σχεδίου, είχε την πρόθεση να κάνει τον Όλυμπο -σαν εικόνα- πιο γνωστό στον κόσμο ολόκληρο, αφού εκείνος έχει τον «Μύθο» και το γραμματόσημο την «κυκλοφορία».Το γραμματόσημο αυτό είχε τέτοια απήχηση στην Ιαπωνική πλευρά, ώστε ο ΕΛΤΑ πούλησε πολύ μεγάλο αριθμό γραμματοσήμων στην Ιαπωνία με σκοπό να χρησιμοποιηθούν σαν βινιέτες (τιμητική απεικόνιση σε φόρμα γραμματοσήμου χωρίς τιμή, εφ΄ όσον το δικό μας γραμματόσημο ανέγραφε δραχμές). Στην σχεδίαση του φακέλου μου δόθηκε η ευκαιρία να παρουσιάσω τον Όλυμπο με ένα ιδιότυπο τρόπο. Φαίνεται να αντικατοπτρίζεται στα νερά στην βάση του όρους Φούτζι σαν να είναι το είδωλο του.
Η τεχνική της σχεδίασης τόσο του γραμματοσήμου όσο και του φακέλου, είναι μικτή επειδή περιλαμβάνει βαθυτυπίες επεξεργασμένες ψηφιακά για τις ανάγκες της παραγωγής. Θα μπορούσα να σας αναφέρω χιλιάδες πράγματα για την σχεδίαση και την τεχνική της σειράς, όμως αυτό που θα μπορούσε να εκφράσει απολύτως όλη αυτή την προσπάθεια, είναι μόνο η βαθιά αγάπη μου για την Ιαπωνία.
Δεδομένου ότι η σχέση μου με την Ιαπωνία και με την Ιαπωνική τέχνη δεν έχει διαστάσεις φολκλόρ αλλά επικεντρώνεται στην ουσία της ιστορικής συνέχειας αυτού του πολιτισμού, αναζητώντας απαντήσεις στα αισθητικά προβλήματα που με απασχολούν, νοιώθω ανακούφιση από την ανταπόκριση που είχε αυτή η σειρά, όχι απλώς γιατί «άρεσε» αλλά γιατί λέω μέσα μου πως «ο δρόμος καλά κρατεί», έτσι που να θεωρώ πια το γραμματόσημο αυτό σαν προίκα μου.
Οι δραστηριότητες σας σχετικές με την Ιαπωνία συνεχίζονται. Συμμετοχή στην Διεθνή Τριεννάλε Χαρακτικής της Καναγκάουα , εικαστική και διαφημιστική παρουσίαση της Ιαπωνικής Πρεσβείας, σχεδίαση του λογοτύπου του Πολιτιστικού Ιαπωνικού έτους της Ιαπωνίας στην Ελλάδα για το 2004.
Πραγματικά, θεωρώ την συμμετοχή μου στην Καναγκάουα από τις σπουδαιότερες διεθνείς συμμετοχές που είχα. Με την Ιαπωνική Πρεσβεία έχω συνεργαστεί αρκετές φορές σε πολιτιστικού επιπέδου δρώμενα από το 1999 έως σήμερα. Δεν θα μου ήταν εύκολο να ξεχωρίσω ποια είναι η σπουδαιότερη, γιατί μέσα από όλες αυτές τις συνεργασίες στην ουσία έπρεπε να αποδώσω-εκπροσωπήσω την «εικόνα» ενός κράτους, επομένως αντιλαμβάνεστε ότι υπήρξε για μένα μεγάλη ευθύνη, πρόκληση μα πάνω απ΄όλα ιδιαίτερη τιμή που Ιαπωνική Πρεσβεία εμπιστεύθηκε την δουλειά μου. Οφείλω όμως να κάνω μια αναφορά στην ατομική μου έκθεση χαρακτικής στην Ιαπωνική Πρεσβεία το 2000, όπως και η σύνδεση της δουλειάς μου με την σχεδίαση της αφίσας για την παράστασης του Κυόγκεν , ενός από τα αρχαιότερα θέατρα της Ιαπωνίας στο Εθνικό Θέατρο της Ελλάδος.
Το 2002 είχατε την καλλιτεχνική επιμέλεια της παρουσίασης της παραδοσιακής Ξυλογραφίας Ουκιγιόε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Μιλήστε μας λίγο για αυτήν την παρουσίαση.
Το 2002 επισκέφθηκε την Ελλάδα ο κ. Isamu Adachi ο οποίος έχει δημιουργήσει το ίδρυμα Διατήρησης της Τέχνης της Παραδοσιακής Ξυλογραφίας ADACHI. Σκοπός του ιδρύματος είναι η διατήρηση και διάδοση της τέχνης αυτής. Το εργαστήριο χαρακτικής ADACHI από τον ιδρυτή του Toyohisa ADACHI έχει κατασκευάσει πολυάριθμες ξυλογραφίες σύμφωνα με τις τεχνικές εκτύπωσης της παραδοσιακής ξυλογραφίας της χρυσής περιόδου του EDO.
Eίχαμε λοιπόν την τύχη να παρακολουθήσουμε στην ΑΣΚΤ μία επίδειξη εκτύπωσης Ουκιγιόε από ξυλογραφικές μήτρες αντίγραφα έργων μεγάλων Ιαπώνων χαρακτών (Χοκουσάι, Σαράκου κλπ). Η εκτύπωση αυτή έγινε με τεχνικά μέσα που δεν συνηθίζεται πλέον να χρησιμοποιούνται στα σύγχρονα εργαστήρια χαρακτικής.
Εντυπωσιακό σημείο στην επίδειξη αυτή ήταν η πολύχρωμη εκτύπωση που προκύπτει από μία μόνο μήτρα αλλά και η δεξιοτεχνία του ειδικού τεχνίτη να βάζει το μελάνι επάνω στην ξύλινη επιφάνεια της μήτρας με πινέλα. Η Δύση παραδοσιακά χρησιμοποιεί διαφορετικούς τρόπους που κάνουν πιο ασφαλή την παραγωγή πανομοιότυπων αντιγράφων.
H ταινία σας Mada da yo, προβλήθηκε πρόσφατα στο Τόκυο και έκανε μεγάλη εντύπωση στους Ιάπωνες θεατές.
Δεν σας κρύβω ότι είχα κάποιες ανησυχίες σχετικά με αυτή την δουλειά. Για μένα υπήρξε ένα τόλμημα δεδομένου ότι το θέατρο σαν αντικείμενο απέχει από την σφαίρα των δραστηριοτήτων μου. Το μόνο σημείο επαφής μου υπήρξε η εικαστική διάσταση του. Είναι βέβαιο πως το Ιαπωνικό θέατρο είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο της Ιαπωνικής κουλτούρας και σίγουρα στην συγκεκριμένη παρουσίαση δεν έχω την ματιά ενός ειδικού του Θεάτρου. Η θέση μου ίσως να ταυτίζεται περισσότερο με την θέση του ηθοποιού που μπορεί και ζει την μοναδικότητα της στιγμής που προσφέρει το θέατρο από την φύση του. Η αξία «της στιγμής» είναι η μαγεία του θεάτρου και η αξία «της αποκάλυψης» είναι ένα σημαντικό χαρακτηριστικό ενός μέρους του Ιαπωνικού Θεάτρου. Αυτός είναι ο λόγος που επέλεξα αυτό το θέμα με τον συγκεκριμένο τίτλο και το video σαν μέσο παρουσίασης της δουλειάς μου στη θέση ενός άλλου παραδοσιακού τρόπου.
Η μουσική της Κωνστάντιας Γουρζή «Μυκήνες» είναι μοναδική. Αυτό που είναι σημαντικό για μένα στην συνεργασία μας με την Κ. Γουρζή είναι ότι δύο άνθρωποι με διαφορετικές αφετηρίες συναντηθήκαμε στο Mada da yo καταφέρνοντας κατά την γνώμη μου να ενοποιήσουμε την δουλειά μας.
Πότε και πως ξεκίνησε το ενδιαφέρον σας για την Ιαπωνία;
Στην πραγματικότητα το ενδιαφέρον μου για την Ιαπωνία δεν «ξεκίνησε» αναζωπυρώθηκε γιατί υπήρχε πάντα, όμως δεν είχε εύκολα διεξόδους. Πολλές φορές στην καλλιτεχνική μου διαδρομή προσανατολίστηκα «Ανατολικά» για να βρω λύσεις στους προβληματισμούς μου. Πολύ σύντομα κατάλαβα ότι η Ιαπωνία φύλαγε συγκινήσεις για μένα. Η Ιαπωνία είναι μια χώρα μακρινή και στην «ουσία της» πολύ λίγο γνωστή στην Ελλάδα.
Αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον μου λοιπόν με την σχεδίαση του γραμματοσήμου για τα 100 χρόνια Ελληνο-Ιαπωνικών σχέσεων.
Ποιά είναι η συνέχεια των «ιαπωνικών δρόμων» σας;
Ελπίζω μέσα στο 2005 να έχω μια έκθεση ζωγραφικής στο Τόκιο. Μετά από την παρουσίαση μου εκεί με θέμα Ιαπωνικού περιεχομένου, θα ήθελα να κάνω κάτι με ελληνική διάσταση εννοώντας την προσωπική καλλιτεχνική δουλειά μου ως Ελληνίδα, όχι με φολκλορικό περιεχόμενο.
Ιανουάριος 2005 / GreeceJapan.com
