Μάθετε Ιαπωνικά!

Στην κόψη

Φωτογραφία © Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης

Η σχέση μεταξύ ξίφους και ιαπωνικού πολιτισμού είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Όχι επειδή είναι πρωτότυπη (τα ξίφη ήταν αντικείμενα θαυμασμού σε όλους τους πολιτισμούς που τα χρησιμοποιούσαν), ούτε επειδή τα ίδια τα αντικείμενα είναι εξαιρετικής ποιότητας (δεν είναι καλύτερα από τα ξίφη αρκετών άλλων λαών σε διάφορα μέρη του κόσμου), ούτε επειδή το ξίφος είναι ένα από τα τρία σύμβολα του αυτοκράτορα (εδώ ίσως η σύγχρονη Ιαπωνία να έχει ένα προβάδισμα καθώς είναι η μόνη χώρα που διατηρεί τον τίτλο του αυτοκράτορα, όμως η ιδέα του ξίφους ως συμβόλου εξουσίας σίγουρα δεν αποτελεί ιαπωνική πρωτοτυπία), ούτε επειδή στην Ιαπωνία διαμορφώθηκε ένα ολόκληρο σύμπαν γύρω από τη χρήση τους (σχολές ξιφασκίας υπήρχαν άφθονες και στην Ευρώπη). Αυτό που κάνει τη σχέση ενδιαφέρουσα είναι ότι παραμένει παρούσα και ζωντανή παρότι οι άνθρωποι που τα χρησιμοποιούσαν έχουν χαθεί στις πίσω σελίδες της ιστορίας.

Το ξίφος υπάρχει μέσα στη γλώσσα σαν κομμάτι πολλών ιδεογραμμάτων, λέξεων, φράσεων, ονομάτων και τοπωνυμίων, στα κλασσικά θέατρα Νο και Καμπούκι σαν κομμάτι των κοστουμιών και της πλοκής τους, σε δραματικές και κωμικές σειρές και ταινίες εποχής που προβάλλονται διαρκώς στην τηλεόραση, σε πολλά κόμικς μάνγκα, στις συλλογές σχεδόν όλων των μουσείων, άλλοτε σαν πραγματικό έκθεμα και άλλοτε σαν στοιχείο ενός πίνακα ζωγραφικής ή μιας ξυλοτυπίας ουκίγιο-ε, στα ενθύμια αμέτρητων οικογενειών, στα αγάλματα διαφόρων θεοτήτων άλλοτε σαν όπλο και άλλοτε σα σύμβολο και πιο ενεργό και λειτουργικό σε πολλές κλασσικές και σύγχρονες πολεμικές τέχνες∙ ακόμα και τέχνες που δεν εκπαιδεύονται στη χρήση του, αξιοποιούν όσο μπορούν την εικόνα του. Και βεβαίως σχεδόν σε όλη την ιαπωνική ιστορία και μυθολογία, από τις προσωποποιήσεις των δυνάμεων που δημιούργησαν τη χώρα ως τους στρατοκράτες που την κατέστρεψαν.

Με δεδομένα όλα αυτά, είναι φυσικό να δυσκολεύεται να ορίσει κανείς γιατί οι ιάπωνες εξακολουθούν να εκτιμούν το ξίφος ακόμα και σήμερα –σε σημείο οι (συγκεκριμένοι και μετρημένοι) κατασκευαστές του να είναι δηλωμένοι σε κρατικά μητρώα και η πορεία των δημιουργημάτων τους εντός και εκτός της χώρας να παρακολουθείται και να καταγράφεται. Σίγουρα έχει παίξει το ρόλο του ο ρομαντισμός ιαπώνων και ξένων που το έχει ντύσει με τις ανιστόρητες κοινοτοπίες περί «ψυχής του σαμουράι», όμως το θέμα πάει πολύ πιο πέρα. Ίσως έχει να κάνει με το ότι υπήρξε το πρώτο σύμβολο μιας, μέχρις εμμονής,  αφοσίωσης στη λεπτομέρεια, η πρώτη προσπάθεια να συνδεθούν τα στοιχεία της φύσης και η τέχνη και η τεχνική πολλών ανθρώπων, αυτών που το κατασκεύαζαν και αυτών που το χρησιμοποιούσαν σε ένα και μόνο αντικείμενο∙ όπως μια κούπα για τσάι φτιαγμένη από έναν αριστοτέχνη αγγειοπλάστη (ο οποίος παρεμπιπτόντως χαίρει της ίδιας εκτίμησης με έναν αριστοτέχνη σιδηρουργό) είναι μια μικρή απτή δόση τελειότητας σε έναν ατελή κόσμο. 

ENGLISH

Γρηγόρης Μηλιαρέσης
Γρηγόρης Μηλιαρέσης
Δημοσιογράφος και μεταφραστής. Έχει συνεργαστεί με πλειάδα εφημερίδων, περιοδικών (τόσο του γενικού όσο και του ειδικού τύπου) και εκδοτικών οίκων και με ειδίκευση στο Ίντερνετ, τις πολεμικές τέχνες και την Ιαπωνία όπου και ζει τα τελευταία χρόνια. Από το 2012 μέχρι το 2016 έγραφε την εβδομαδιαία στήλη στο GreeceJapan.com "Γράμματα από έναν αιωρούμενο κόσμο" και το 2020 κυκλοφόρησε το ομότιτλο βιβλίο του. Περισσότερα στη συνέντευξη που είχε δώσει στο GreeceJapan.com.

Η αναδημοσίευση περιεχομένου του GreeceJapan.com (φωτογραφιών, κειμένου, γραφικών) δεν επιτρέπεται χωρίς την εκ των προτέρων έγγραφη άδεια του GreeceJapan.com

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΜΑΘΕΤΕ ΙΑΠΩΝΙΚΑ!

Πρόσφατα