Μια από τις πιο συνηθισμένες μομφές για τους Ιάπωνες είναι ότι δε διαθέτουν εφευρετικότητα, ότι σπάνια επινοούν κάποια ιδέα από το μηδέν –κανείς δεν τους αμφισβητεί τη μεθοδικότητα ή τη σκληρή δουλειά ή την ικανότητα να βελτιώνουν κάποια ιδέα, συχνά σε σημείο που να μοιάζει μόνο ελάχιστα με την πρωτότυπη, όμως η ίδια η πρωτοτυπία θεωρείται είδος σε ανεπάρκεια και συχνά το φαινόμενο αποδίδεται στον τρόπο οργάνωσης της ιαπωνικής κοινωνίας: όταν δίνεται τόσο μεγάλο βάρος στο σύνολο εις βάρος του ατόμου και όταν η ατομικότητα θεωρείται μάλλον επιβλαβής για την κοινωνία, η καινοτομία έρχεται σε δεύτερη (και αν) μοίρα. Και παρότι όπως όλες οι γενικεύσεις η συγκεκριμένη όντως αντικατοπτρίζει μια όψη της πραγματικότητας της ιαπωνικής κοινωνίας, δεν παύει να αδικεί εκατοντάδες δημιουργικούς Ιάπωνες∙ την προηγούμενη εβδομάδα, και συγκεκριμένα στις 5 Μαρτίου, ήταν η 105η επέτειος γέννησης ενός από αυτούς.
Δεν έχει μεγάλη σημασία ότι ο Μομοφούκου Άντο (安藤 百福, 1910-2007) γεννήθηκε στην Ταϊβάν. Στην Ιαπωνία μορφώθηκε, στην Ιαπωνία συνέλαβε την ιδέα που θα έφτανε στην κορυφή του καταλόγου με τις ιαπωνικές εφευρέσεις και στην Ιαπωνία δημιούργησε μια εμπορική αυτοκρατορία στηριγμένη στην ιδέα αυτή: στα στιγμιαία ράμεν, αυτά που σε όλον τον κόσμο είναι γνωστά σαν «instant noodles» και που αποτελούν την πιο γρήγορη και φτηνή εκδοχή της ιαπωνικής κουζίνας. Γεννημένα όπως και πολλές άλλες ιδέες (και όχι μόνο στην Ιαπωνία) σαν μια απάντηση στις μεταπολεμικές κακουχίες, τα «τσίκιν-ράμεν» (チキンラーメン) δηλαδή τα ράμεν με γεύση κοτόπουλο, πρώτα (το 1958) σε απλά πακετάκια και αργότερα, (το 1971) σε πλαστικά κυπελάκια που το μόνο που χρειάζονταν ήταν ζεστό νερό και 4 λεπτά υπομονή, δημιούργησαν μια σχολή και έκαναν τον Άντο εκατομμυριούχο και την εταιρεία του, τη Nissin Foods προμηθευτές κάθε Ιάπωνα –από τους άστεγους στο Σιντζούκου ως την αυτοκρατορική οικογένεια.
Αυτό που είναι πραγματικά εντυπωσιακό είναι ότι ακόμα και σήμερα, με την κουλτούρα φαγητού της Ιαπωνίας να συναγωνίζεται ισότιμα αυτή της Γαλλίας ή της Ιταλίας, και αρκετές δεκαετίες αφότου η ιαπωνική κοινωνία έχει κατακτήσει τη θέση της μεταξύ των πιο εύπορων στον κόσμο, τα «κάπου-μεν» (カップ麺) δεν έχουν χάσει τη δημοτικότητά τους∙ ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι οι Ιάπωνες τα θεωρούν κορυφαία στιγμή εφευρετικότητας στην ιστορία της χώρας τους (το γεγονός επιβεβαιώνεται κάθε μερικά χρόνια από σχετικές έρευνες στα ΜΜΕ). Αν και δεν έχω ακούσει καμία σοβαρά τεκμηριωμένη απάντηση στο γιατί συμβαίνει αυτό, τείνω να το αποδώσω στην αξία που εξακολουθούν να δίνουν παρά την ευμάρειά τους οι Ιάπωνες στα απλά και «ταπεινά» πράγματα που είναι βασικά και απαραίτητα για την καθημερινή ζωή. Αν και πλέον έχουν πρόσβαση στα πάντα, κάθε φορά που αγοράζουν ένα κάπου-μεν, ίσως υπενθυμίζουν στον εαυτό τους πόσο εύκολο είναι να τα χάσουν και να χρειαστεί να τα ξαναφτιάξουν από την αρχή –όπως έκανε ο Μομοφούκου Άντο.
