Τις τελευταίες μέρες, τα ιαπωνικά ΜΜΕ (και, κατά συνέπεια, και τα διεθνή, και το Ίντερνετ) ασχολούνται για μια ακόμα φορά με το θέμα των τατουάζ: με αφορμή έναν σχεδιαστή από την Οσάκα στον οποίο επιβλήθηκε πρόστιμο περίπου 2.000 ευρώ, πολύς κόσμος (και εντός Ιαπωνίας) έμαθε ότι από το 2001 και μετά τα τατουάζ εμπίπτουν στον νόμο περί άσκησης ιατρικής –μ’άλλα λόγια, ότι θεωρούνται “δυνητικά επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία” και ότι μπορούν να τα κάνουν μόνο άνθρωποι με άδεια άσκησης ιατρικής. Ο 27χρονος σχεδιαστής αποφάσισε να πάει στα δικαστήρια για να ακυρώσει το πρόστιμο υποστηρίζοντας ότι αυτό που κάνει δεν είναι ούτε έγκλημα, ούτε ιατρική επέμβαση και τα Μέσα άδραξαν την ευκαιρία να συζητήσουν για χιλιοστή φορά την ιδιότυπη σχέση της ιαπωνικής κοινωνίας με τα τατουάζ, την απροθυμία της να τα αποδεχθεί ευρέως και τα πιθανά προβλήματα που ενδέχεται να δημιουργηθούν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2020 όταν χιλιάδες μη-Ιάπωνες αθλητές και θεατές με τατουάζ θα ζητήσουν να τους επιτραπεί η είσοδος ακόμα και σε μέρη όπως τα δημόσια λουτρά ή οι δημοτικές πισίνες τα οποία συχνά αποκλείουν όσους έχουν κοσμήσει το δέρμα τους με μια από τις παλιότερες μορφές τέχνης που έχει επινοήσει ο άνθρωπος.
Όπως μπορεί εύκολα να δει κανείς ακόμα και μέσω μιας επιφανειακής αναζήτησης στο Ίντερνετ, τα ιρεζούμι (入れ墨), επί λέξη “ένθεση μελανιού” πάνε τόσο πίσω στην ιαπωνική ιστορία που κάποιοι υποστηρίζουν ότι είναι ορατά στα σχέδια των ειδωλίων της περιόδου Τζομόν, πριν από 15.000 χρόνια· πιθανόν κάνουν λάθος όμως κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι από την περίοδο Έντο διαδόθηκαν πολύ μεταξύ των αστών (και ειδικά μεταξύ κάποιων ομάδων όπως οι πυροσβέστες χικέσι, οι τεχνίτες ή οι πλούσιοι έμποροι) κυρίως χάρη στις εικονογραφήσεις του Χοκουσάι και του Κουνιγιόσι για την ιαπωνική έκδοση του κινεζικού μυθιστορήματος “Σουϊκοντέν” (水滸伝) και στην ανάγκη για μια διακριτική –ή όχι και τόσο διακριτική- επίδειξη πολυτέλειας. Ταυτόχρονα, θα διαπιστώσει ότι υπάρχει μια παράλληλη “παράδοση” χρήσης των τατουάζ για το σημάδεμα εγκληματιών, παράδοση που ξεκίνησε πολύ παλιότερα από την περίοδο Έντο αλλά επεκτάθηκε πολύ περισσότερο τότε –ένας συνδυασμός όλων των παραπάνω, αλλά και των προφανών συμβολισμών (αντοχή στον πόνο ίσον γενναιότητα, ισόβια δέσμευση κ.λπ.) ευθύνεται και για τη σύνδεση του ιρεζούμι με τα μέλη των ομάδων οργανωμένου εγκλήματος η οποία με τη σειρά της κράτησε ζωντανή την απαγόρευση της δημόσιας παρουσίασης των τατουάζ από την περίοδο Μέιτζι μέχρι σήμερα.
Με δεδομένο ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που ζουν σήμερα, δεν έχουν προλάβει την εποχή που οι αρχές στιγμάτιζαν με μελάνι τους εγκληματίες, ο μόνος δυσάρεστος συνειρμός για τα τατουάζ είναι με τα μέλη της γιάκουζα. Ωστόσο κανένα από τα δημόσια λουτρά ή τα ονσέν που απαγορεύουν την είσοδο σε ανθρώπους με τατουάζ δεν παραδέχονται ανοιχτά ότι αυτός είναι ο λόγος –το επιχείρημα είναι πάντοτε κάποια ασάφεια περί “αίσθησης ασφάλειας για τους υπόλοιπους λουόμενους”, όμως κανείς δεν εξηγεί γιατί μια μικρή πολύχρωμη πεταλούδα στον ώμο μιας ξανθιάς Σουηδέζας μπορεί να προκαλέσει ανησυχία στις Γιαπωνέζες που θα κάνουν μπάνιο δίπλα της. Όπως και στην περίπτωση του νεαρού καλλιτέχνη από την Οσάκα, αυτό που ενοχλεί τους μη-Ιάπωνες είναι η ανειλικρίνεια: αν το ζητούμενο είναι ο όσο το δυνατόν μεγαλύτερος περιορισμός των μελών της γιάκουζα από την κοινωνία, οι πάσης φύσεως αρχές θα έκαναν καλύτερα αφενός να το δηλώσουν ανοιχτά και αφετέρου να βρουν έναν αποτελεσματικότερο τρόπο να διαχωρίζουν τους παράνομους από τους νομιμόφρονες πολίτες: ούτως ή άλλως, τόσο για λόγους τήρησης χαμηλού προφίλ, όσο και για λόγους κόστους, τα νεώτερα μέλη της γιάκουζα έχουν εγκαταλείψει πλέον τα ολόσωμα κοστούμια με τους δράκους, τις μάσκες Χάνια και τα κρανία –είναι αστείο αλλά στις μέρες μας, τέτοια τατουάζ είναι πιθανότερο να τα βρει κανείς στα σώματα νεαρών τρέντι Ιαπώνων ή χίπστερ από τη Νέα Υόρκη.
