Αναμφίβολα, ένα από τα αγαπημένα χόμπυ των Iαπώνων -εκτός από το να σχεδιάζουν μασκότ για τo κάθε τι κάτω από τον ουρανό- είναι το κυνήγι θησαυρού με σφραγίδες ή αλλιώς stamp rally. Ανεξάρτητα από τη θεματολογία ή το βραβείο του κυνηγιού, ανά πάσα στιγμή δεκάδες άνθρωποι συμμετέχουν αναζητώντας την επόμενη σφραγίδα. Ιδιαίτερα δημοφιλείς είναι οι σταθμοί τρένων – η άλλη μεγάλη αγάπη των Ιαπώνων- με κάθε σταθμό να διαθέτει τραπέζι με τη δική του ξεχωριστή σφραγίδα δίπλα στον έλεγχο εισιτηρίων. Οι σφραγίδες αυτές συχνά αλλάζουν ανάλογα με την εποχή του χρόνου ή τα μεγάλα γεγονότα της χρονιάς, όπως και συνέβη όταν ολόκληρος ο σταθμός αλλά και η σφραγίδα του JR Ταμάτσι γέμισε με το δημοφιλή χαρακτήρα πόκεμον, Πίκατσου. Ποια είναι όμως η πηγή του ενθουσιασμού για τη δημιουργία και συλλογή αναμνηστικών σφραγιδών στην Ιαπωνία;
Ίσως σε ξεγέλασα αγαπητέ αναγνώστη, αλλά δε γνωρίζω το λόγο. Ωστόσο, δίνω μεγάλη πιθανότητα στην εκδοχή του να πρόκειται απλά για την εξέλιξη μέσα στο χρόνο του εθίμου της συλλογής σφραγιδών από ιερά κατά τη διάρκεια ταξιδιών για προσκύνημα. Οι απλοί άνθρωποι συχνά θεωρούσαν σκοπό ζωής το να επισκεφτούν ιερούς τόπους σε διάφορα σημεία της χώρας. Και η απόδειξη ότι όντως έφτασες μέχρι εκεί και προσκύνησες δε θα μπορούσε να είναι άλλη από την χειρόγραφη σφραγίδα με κόκκινες λεπτομέρειες που προσδίδουν έναν επίσημο χαρακτήρα, μαζί με τη σημείωση της ημερομηνίας και του ονόματος του ναού που επισκέφτηκες. Αυτές οι σφραγίδες έχουν όνομα: λέγονται γκοσουίν (御朱印) και το όνομα αναφέρεται αποκλειστικά σε όσες προέρχονται από ναούς ή ιερά.
Το έθιμο των ιερών σφραγιδών ξεκίνησε σαν ένας τρόπος απόδοσης δωρεών στους ναούς αλλά τελικά αποδείχτηκε ισχυρή επιχειρηματική ιδέα, οπότε πολλά ιερά άρχισαν να σχεδιάζουν και να πουλούν ειδικές εκδόσεις της κάθε σφραγίδας αλλά και ειδικά βιβλιαράκια για να κάνεις συλλογή. Αυτό το είδος σημειωματαρίου ονομάζεται σούιντσο (朱印帳) και όταν επισκέπτεσαι ένα ναό το δίνεις στους ιερείς για να γράψουν εκεί μέσα την καινούρια σφραγίδα. Διαθέτω δύο τέτοια βιβλιαράκια, εκ των οποίων το ένα μου δόθηκε ως δώρο κατά την επίσκεψή μου στο ιερό Ίσε Τζίνγκου στη Μίε, το ιερό-κεφαλή πολλών άλλων σιντοϊστικών ιερών μεταξύ των οποίων και του δημοφιλούς Μέϊτζι Τζίνγκου στο Χαρατζούκου. Το δεύτερο το αγόρασα η ίδια στο βουδιστικό ναό Γκοτόκουτζι της Σεταγάγια, διάσημο για τα εκατοντάδες αγαλματίδια με γάτες Μανέκι-Νέκο. Και τα δύο βιβλία φέρουν εξώφυλλα που υπενθυμίζουν την προέλευσή τους, το πρώτο έχει έναν ήλιο καθώς το Ίσε Τζίνγκου είναι αφιερωμένο στη θεά του ήλιου Αματεράσου, και το δεύτερο ένα βούδα και μια γάτα μανέκι-νέκο.
Συνήθως, όταν αγοράζεις το σούιντσο, περιέχει ήδη στην πρώτη σελίδα τη σφραγίδα από τον συγκεκριμένο ναό. Οπότε, για εμένα η πρώτη σφραγίδα είναι αυτή από το ναό Γκοτόκουτζι όπως αποδεικνύεται και από τα ιδεογράμματα 大谿山 豪徳寺 στα αριστερά. Η ημέρα επίσκεψης βρίσκεται στα δεξιά γραμμένη ως 令和元年八月十二日, δηλαδή «πρώτη χρονιά εποχής Ρέιουα, 8ος μήνας, 12η μέρα» που αντιστοιχεί στο δυτικό ημερολογιακό σύστημα στην ημερομηνία 12η Αυγούστου 2019.
Το κόστος για ένα γκοσουίν είναι συνήθως 300 γιεν (περίπου 2,5 ευρώ) και για το σούιντσο 1500 γιεν. Φυσικά, ανάλογα με τη φήμη και τη σημασία του ναού, αυτές οι τιμές αυξάνονται. Για παράδειγμα, οι σφραγίδες από το ναό Σενσότζι και το ιερό Ασάκουσα στην τουριστική παλιά πόλη του Τόκιο, κοστίζουν 500 γιεν.
Για όσους προτιμούν τη φύση και κάνουν συχνά περιπάτους σε βουνά, μια ωραία ιδέα για αναμνηστικό σουβενίρ είναι το γκοσουίν, καθώς πολλά βουνά στην Ιαπωνία θεωρούνται ιερά και έχουν τουλάχιστον ένα ιερό στη βάση ή την κορυφή τους. Εδώ βλέπετε τις σφραγίδες από το όρος Τσουκούμπα στην Τσίμπα, το όρος Ογιάμα στην Καναγκάουα και το όρος Τακάο στο Τόκιο. Μετά από αμέτρητα σκαλιά, κατάφερα να πάρω σφραγίδα και από το ιερό στην κορυφή του όρους Μιτάκε στο Τόκιο.
Η σφραγίδα μπορεί να είναι απλή με μόνο το όνομα του ναού και την ημερομηνία γραμμένα με μαύρο μελάνι και 2-3 κατακκόκινες στάμπες, σαν αυτή που δίνει το ιερό Καμέιντο Τέντζιν διπλα στο Τόκιο Skytree. Αυτό το ιερό είναι διάσημο για τις μωβ κρεμμαστές γλυσίνες, αλλά όταν εγώ το επισκέφτηκα το Φλεβάρη ήταν η εποχή που ανθίζουν οι δαμασκηνιές, οπότε κάτω δεξιά υπάρχει μια επιπλέον κόκκινη στάμπα που λέει «Γιορτή δαμασκηνιάς». Μερικές φορές το ίδιο το χαρτί στο οποίο είναι γραμμένη η σφραγίδα να έχει διακοσμηθεί με ένα θέμα αντιπροσωπευτικό του ναού ή της εποχής, όπως συμβαίνει στο ιερό Ιτσογκαόκα Χατσιμάν στην Ασάκουσα-μπάσι. Το ιερό αυτό βρίσκεται σε τοποθεσία με πολλά δέντρα γκίνγκο (στα ιαπωνικά λέγεται ιτσό), οπότε το χαρτί της σφραγίδας είναι διακοσμημένο με το χαρακτηριστικό σα βεντάλια φύλλο του δέντρου. Επιπλέον, λόγω ενός φεστιβάλ του καλοκαιριού με συλλεκτικές σφραγίδες για περιορισμένο χρόνο, έχει μια μπλε στάμπα που λέει «καλοκαιρινή επίσκεψη» , καθώς το ιερό αυτό ήταν ένα από τα 13 που συμμετείχαν στο συγκεκριμένο φεστιβάλ. Το γκοσουίν από το ιερό Χικάβα στη βάση του βουνού Τακάο έχει επιπλέον στάμπες από πρασινοκίτρινα φύλλα, μιας και το Τακάο είναι διάσημο για το φθινοπωρινό του τοπίο, το οποίο ξεκινούσε να αλλάζει το Σεπτέμβρη που επισκέφτηκα το συγκεκριμένο ιερό.
Στο Κιότο, το οποίο είναι στην κυριολεξία γεμάτο από ιερά, υπάρχουν άπειρες θεματολογίες απ’ όπου μπορεί να αντληθεί έμπνευση για τα γκοσουίν. Για παράδειγμα, το Φουσίμι-Ινάρι Τάισα έχει σχεδιάσει στο γκοσουίν του κάποιες κόκκινες πύλες για θυμίζουν τις άπειρες πύλες τόριι στο μονοπάτι προς την κορυφή του όρους Ινάρι. Στο ιερό Γιασάκα της Γκιόν, στη γειτονιά με τις γκέισες, υπάρχει μια τρύπα όπου κατοικεί ο μπλε δράκος της ανατολής, οπότε η σφραγίδα φέρει ένα μπλε δράκο και αναγράφει το όνομά του (青龍). Ο μαγευτικός βουδιστικός ναός Κιγιομίζου-ντέρα έχει κι αυτός τη δική του σφραγίδα, με περισσότερες κόκκινες στάμπες απ ότι συνήθως που δηλώνουν την επισημότητά του.
Κάποιοι ναοί είναι τόσο ασφυκτικά γεμάτοι με κόσμο, οπότε δεν γράφουν καν την σφραγίδα στο σουιντσό, αλλά τη δίνουν έτοιμη από πριν σε ένα κομμάτι χαρτί. Το άκρον άοτον της αυτοματοποίησης το βρήκα στο χρυσό περίπτερο Κινκάκουτζι στο Κιότο, όπου ένα εκτυπωμένο και υπερβολικά μακρύ γκοσουίν δινόταν σε κάθε επισκέπτη ως αποδεικτικό εισόδου. Το συγκεκριμένο γκοσουίν δεν έχει ημερομηνία και επιπλέον χρειάστηκε να το κόψω στη μέση για να μπορέσω να το κολλήσω στο σουιντσό μου. Δεν είμαι σίγουρη αν αυτό θεωρείται αποδεκτό σύμφωνα με τους σίντο-βουδιστικούς κανόνες, οπότε δε μπορώ παρά να ελπίζω ότι κανένας ιερέας δε θα επιθεωρήσει το περιεχόμενο του σουιντσό μου πριν γράψει καινούρια σφραγίδα.
Πρόσφατα γέμισα το ένα σούιντσο και έχω άλλο ένα να γεμίσω. Παρόλο που είναι ένα σχετικά ακριβό χόμπυ, προτιμώ να φαντάζομαι πόσο όμορφο θα φαίνεται το σουιντσό μου ανοιχτό και απλωμένο σε ένα τραπέζι στο σαλόνι, να μου θυμίζει όλα τα υπέροχα μέρη που επισκέφτηκα στην Ιαπωνία, όταν θα έχω φύγει πια από εκεί. Ποια είναι η άποψη σου για το χόμπυ συλλογής γκοσουίν; Θα το δοκίμαζες στο επόμενο ταξίδι σου στην Ιαπωνία;
Και μερικές φωτογραφίες ακόμα
Κείμενο-φωτογραφίες: Έλενα Αλουπογιάννη
