Παλμός

Greecejapan_Taiko
Φωτογραφία © Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης

Μετά από μια φιλονικία με τον αδερφό της, τον θεό της θάλασσας και των κεραυνών Σουσάνοο νο Μικότο (建速須佐之男命) , η Αματερασού Ομικάμι (天照大神) η θεά του ήλιου κρύφτηκε στη σπηλιά Άμα νο Ιουάτο (天岩戸) σε ένα φαράγγι κοντά στο Τακατσίχο (高千穂) του νομού Μιγιαζάκι (宮崎) και ο κόσμος σκοτείνιασε. Οι υπόλοιποι θεοί προσπάθησαν να την πείσουν να βγει όμως δεν τα κατάφεραν μέχρι που η Άμε νο Ουζούμε νο Μικότο (天宇受売命), η θεά της αυγής και της χαράς αναποδογύρισε ένα βαρέλι από σάκε  (πιθανότατα αφού το ήπιε αν και ο μύθος είναι κάπως ασαφής στο σημείο αυτό) και άρχισε να χορεύει επάνω του μπροστά στην είσοδο της “Σπηλιάς του Ουράνιου Βράχου”. Η Αματερασού βγήκε να δει τι γίνεται, θαμπώθηκε από την ίδια της την λάμψη όταν την είδε να αντανακλάται στον καθρέφτη που η Ουζούμε είχε κρεμάσει σε ένα δέντρο, ο ήλιος επέστρεψε στον κόσμο, ο Σιντοϊσμός (και ο αυτοκράτορας της Ιαπωνίας) απέκτησαν ένα από τα βασικά τους σύμβολα, τον καθρέφτη και ο ιαπωνικός πολιτισμός απέκτησε ένα από τα βασικά του στοιχεία, το τύμπανο· ή τουλάχιστον έτσι λένε τα αρχαία κείμενα “Κοτζίκι” και “Νιχόν Σόκι”.

Οι απανταχού θαυμαστές της Ιαπωνίας που συνωστίζονται στις παραστάσεις ομάδων τυμπανιστών όπως οι “Κόντο” (鼓童) δε δυσκολεύονται καθόλου να πιστέψουν ότι αυτό που βλέπουν και ακούν είναι προϊόν μιας αρχαίας παράδοσης –και τα πήλινα ειδώλια Χάνιουα (埴輪) στο Εθνικό Μουσείο στο Ουένο τους επιβεβαιώνουν: η σχέση των Ιαπώνων με τα τύμπανα πάει πίσω τουλάχιστον 1500 χρόνια. Όμως αυτό που δε λένε ούτε τα ειδώλια, ούτε τα κλασικά κείμενα είναι ότι τα “κούμι-ντάικο” (組太鼓), τα συγκροτήματα  που περιλαμβάνουν τύμπανα τάικο διαφόρων μεγεθών και σχημάτων, είναι μια πολύ πιο σύγχρονη υπόθεση που οφείλει την ύπαρξή της σε έναν τζαζ ντράμερ ονόματι Νταϊχάτσι Ογκούτσι (大八小口, 1924–2008) δημιουργό του πρώτου τέτοιου συγκροτήματος, του “Οσούα Ντάικο” (御諏訪太鼓) και της επιθυμίας του να εκσυγχρονίσει τα παλιά όργανα που χρησιμοποιούνταν στα πανηγύρια, στο Νο και το Καμπούκι  και να αυξήσει τη δημοτικότητά τους. Το παράδειγμά του βρήκε μιμητές –στην ομάδα “Οέντο Σουκερόκου Τάικο” (大江戸助六太鼓) από το Τόκιο, στην ομάδα  “Οντεκόζα” (鬼太鼓座) από το νησί Σάντο (佐渡島) από την οποία προήλθαν και οι “Κόντο” και σε αμέτρητες άλλες- και σήμερα τα συγκροτήματα τάικο είναι τόσο διαδεδομένα που κανείς δεν μπορεί να πιστέψει ότι στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα μουσικό γένος σύγχρονο του Ροκ εν Ρολ.

Και εδώ που τα λέμε δεν έχει και καμία σημασία. Χάρη στη επίμοχθη δουλειά των εκατοντάδων διαδόχων του Ογκούτσι και των χιλιάδων μαθητών τους κάθε ηλικίας τα τελευταία 60 χρόνια, τα κούμι-ντάικο είναι πια μέρος του ιαπωνικού πολιτισμικού τοπίου και ένας από τους καλύτερους πρεσβευτές της ιαπωνικής κουλτούρας σε όλον τον κόσμο. Οι συναυλίες τους εντός και εκτός Ιαπωνίας είναι πάντοτε πετυχημένες και ο κόσμος απολαμβάνει τόσο την ίδια τη μουσική (όπως όλοι οι τυμπανιστές του κόσμου, ο Ογκούτσι είχε επισημάνει ότι οι άνθρωποι έλκονται από ένστικτο στη μουσική του τυμπάνου επειδή εξοικειώνονται στο σταθερό ρυθμό της καρδιάς της μητέρας τους από τότε που βρίσκονται στη μήτρα) όσο και το θέαμα και την πειθαρχία που μπορεί εύκολα να διακρίνει πίσω από κάθε παράσταση. Είναι κρίμα, ωστόσο, που μια πραγματικά τεράστια μουσική παράδοση έχει ταυτιστεί μόνο με ένα  είδος, όσο τεχνικά άρτιο και αν είναι αυτό: ακόμα και μια ερασιτεχνική ανασκαφή στις θρησκευτικές και λαϊκές μουσικές της Ιαπωνίας, θα αποκαλύψει περισσότερα όργανα, περισσότερα ηχοχρώματα και πιο ενδιαφέροντα ρυθμικά παιχνίδια από αυτά που πρωταγωνιστούν στην τετραγωνισμένη μουσική των κούμι-ντάικο –όπως  δηλαδή συμβαίνει λίγο-πολύ με όλες τις μουσικές παραδόσεις του κόσμου.

ENGLISH

Γρηγόρης Μηλιαρέσης
Γρηγόρης Μηλιαρέσης
Δημοσιογράφος και μεταφραστής. Έχει συνεργαστεί με πλειάδα εφημερίδων, περιοδικών (τόσο του γενικού όσο και του ειδικού τύπου) και εκδοτικών οίκων και με ειδίκευση στο Ίντερνετ, τις πολεμικές τέχνες και την Ιαπωνία όπου και ζει τα τελευταία χρόνια. Από το 2012 μέχρι το 2016 έγραφε την εβδομαδιαία στήλη στο GreeceJapan.com "Γράμματα από έναν αιωρούμενο κόσμο" και το 2020 κυκλοφόρησε το ομότιτλο βιβλίο του. Περισσότερα στη συνέντευξη που είχε δώσει στο GreeceJapan.com.

Η αναδημοσίευση περιεχομένου του GreeceJapan.com (φωτογραφιών, κειμένου, γραφικών) δεν επιτρέπεται χωρίς την εκ των προτέρων έγγραφη άδεια του GreeceJapan.com

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Πρόσφατα