Όμπα-τσαν

Greecejapan_Obachan
Φωτογραφία © Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης

Έγραφα προ ημερών ότι λίγα πράγματα λατρεύονται στην Ιαπωνία όσο η νεότητα –σαν ιδέα και σαν «εφαρμογή» σε ανθρώπους και σε πράγματα. Συχνά λέγεται ότι η χώρα είναι μια «κουλτούρα παιδιών» (κόντομο μπούνκα/子ども文化), μια κοινωνία που δίνει μεγάλη σημασία στα παιδικά χαρακτηριστικά της αθωότητας, της ανεμελιάς και της απερισκεψίας όπως εκφράζονται στη συμπεριφορά των μελών της. Και παρότι εξακολουθώ να παλεύω να εξισορροπήσω την παραπάνω άποψη με την πραγματικότητα της ενσωμάτωσης και του κομφορμισμού που είναι σχεδόν απτή, ίσως ο συνδυασμός των δύο να εξηγεί μια μερίδα πληθυσμού που κυριαρχεί σε όλες τις όψεις της ιαπωνικής κοινωνίας: τις «όμπα-τσαν» (おばちゃん) ή «θείτσες», τις γυναίκες δηλαδή που καλύπτουν το ηλικιακό φάσμα από τα 45 ως τα 60, αρκετά μεγάλες για να είναι «νέες» (ονέε-σαν/お姉さん) αλλά όχι αρκετά μεγάλες για να είναι «γιαγιάδες» (ομπάα-σαν/おばあさん).

Η συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα υπάρχει, προφανώς,  σε όλες τις κοινωνίες. Ωστόσο, αμφιβάλλω αν υπάρχει άλλη στην οποία να έχει τόση επιφάνεια όσο στην Ιαπωνία και υποπτεύομαι ότι αυτό συμβαίνει επειδή στην ηλικία αυτή οι γυναίκες είναι πλέον αρκετά απελευθερωμένες από τους παραδοσιακούς (εντός ή εκτός εισαγωγικών) ρόλους που επιβάλλει η συγκεκριμένη κοινωνία και τις προσδοκίες που έχει γι αυτές και μπορούν να συμπεριφερθούν όπως πραγματικά θέλουν. Τα παιδιά τους έχουν μεγαλώσει αρκετά ώστε να μην τις έχουν ανάγκη, αν είναι εργαζόμενες είναι αρκετά «παλιές» ώστε να χαίρουν σεβασμού ή πλησιάζουν τη σύνταξη ή έχουν ήδη συνταξιοδοτηθεί, οι (πάσης φύσεως)  απαιτήσεις των συζύγων τους έχουν περιοριστεί στο ελάχιστο –μ’ άλλα λόγια έχουν μαζέψει αρκετά… ένσημα «ευπρεπούς ιαπωνικής συμπεριφοράς» ώστε να μπορούν πια να απολαύσουν τη ζωή τους.

Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι ένα μέρος αυτής της «απόλαυσης» μοιάζει να είναι η ανατροπή πολλών από τους κανόνες στους οποίους υπάκουαν για περίπου μισό αιώνα: είναι θορυβώδεις (κυριολεκτικά και μεταφορικά), κουτσομπόλες, συχνά ενοχλητικά περίεργες, δεσποτικές και ξεροκέφαλες και αποπνέουν έναν αέρα ότι όλος ο κόσμος περιστρέφεται γύρω τους και οφείλει να ευθυγραμμίζεται με τις επιταγές και τις επιθυμίες τους. Και παρόλο που παραμένουν αρκετά Γιαπωνέζες ώστε όλα αυτά να είναι πολύ λιγότερο έντονα από ό,τι θα ήταν σε οποιαδήποτε άλλη κοινωνία, δεν παύουν να εκπλήσσουν και να δημιουργούν έντονη αντίθεση με τον επίπονα ψηλό πήχη που βάζει η ιαπωνική κοινωνία στη συμπεριφορά. Από την άλλη, όταν έχεις περάσει τη μισή σου ζωή στοχεύοντας σ’ αυτόν τον ψηλό πήχη και καταφέρνοντας να τον υπερπηδάς σε σχεδόν μόνιμη βάση  μάλλον έχεις κερδίσει και το δικαίωμα να περάσεις την υπόλοιπη αφήνοντας να εκφραστεί το άτακτο παιδί που κρύβεις μέσα σου.

ENGLISH

Γρηγόρης Μηλιαρέσης
Γρηγόρης Μηλιαρέσης
Δημοσιογράφος και μεταφραστής. Έχει συνεργαστεί με πλειάδα εφημερίδων, περιοδικών (τόσο του γενικού όσο και του ειδικού τύπου) και εκδοτικών οίκων και με ειδίκευση στο Ίντερνετ, τις πολεμικές τέχνες και την Ιαπωνία όπου και ζει τα τελευταία χρόνια. Από το 2012 μέχρι το 2016 έγραφε την εβδομαδιαία στήλη στο GreeceJapan.com "Γράμματα από έναν αιωρούμενο κόσμο" και το 2020 κυκλοφόρησε το ομότιτλο βιβλίο του. Περισσότερα στη συνέντευξη που είχε δώσει στο GreeceJapan.com.

Η αναδημοσίευση περιεχομένου του GreeceJapan.com (φωτογραφιών, κειμένου, γραφικών) δεν επιτρέπεται χωρίς την εκ των προτέρων έγγραφη άδεια του GreeceJapan.com

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Πρόσφατα