Μια πόλη χωρίς νύχτες

Φωτογραφία © Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης

Ιδωμένη με τα μάτια του 21ου αιώνα και με την, επηρεασμένη από τις διάφορες παραλλαγές του χριστιανισμού, κοινωνική ευαισθησία που αποτελεί πλέον αναπόσπαστο φίλτρο τους, η Γιοσιουάρα (吉原) του Έντο, η «περιοχή αναψυχής για ενήλικες» (όπως θα μπορούσε κανείς να αποδώσει τη λέξη «γιουκάκου»/遊廓 που χρησιμοποιούταν στις αναφορές γι’ αυτή) ή, για όσους προτιμούσαν μια πιο ποιητική εκδοχή, η «πόλη όπου δε νύχτωνε» («φουγιατζό»/不夜城) ήταν στην καλύτερη περίπτωση ένας αναχρονισμός και στη χειρότερη ένα έκτρωμα για το ξερίζωμα του οποίου οι ιάπωνες θα πρέπει να αισθάνονται αιώνιο χρέος προς τους αμερικανούς –η Γιοσιουάρα έκλεισε για πάντα μετά την αμερικανική κατοχή του 1945-1952, όταν η μεταπολεμική νομοθεσία, σαφώς επηρεασμένη (επίσημα και ανεπίσημα, εκούσια και ακούσια) από τη γραμμή του Μακάρθουρ και του γενικού αρχηγείου του έκανε την πορνεία παράνομη για πρώτη φορά μετά από τρεις αιώνες.

Η πολιτισμική ορθότητα είναι επικίνδυνο πράγμα: οι αξίες μιας κοινωνίας και μιας εποχής σπάνια αντέχουν τη μεταφορά στο χώρο και το χρόνο χωρίς να αλλοιωθούν. Οι παλιότερες φωτογραφίες που μπορεί να δει κανείς από τη Γιοσιουάρα είναι τραβηγμένες στο τέλος της περιόδου Έντο (1603-1868) και στις αρχές της περιόδου Μέιτζι (1868-1912), όταν η συνοικία ήταν ήδη σε παρακμή και επαληθεύουν τους επικριτές της: μελαγχολικές, άσχημες κοπέλες, άκομψα τυλιγμένες σε κιμονό πίσω από τα (όχι απαραίτητα διακοσμητικά) κάγκελα των «σπιτιών» να περιμένουν χαμογελώντας βεβιασμένα κάποιον να τις διαλέξει. Τίποτα σ’ αυτές τις εικόνες, που ο επιχρωματισμός τις κάνει ακόμα πιο θλιβερές, δε μαρτυρά ότι η Γιοσιουάρα, ένας κόσμος περιχαρακωμένος σε λίγα τετραγωνικά χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Ασακούσα στην περιοχή που σήμερα λέγεται Σενζόκου, ήταν ποτέ τίποτα άλλο πέρα από ένα ακόμα χυδαίο παζάρι σάρκας με μόνη διαφορά το ντύσιμο και τις περίτεχνες κομμώσεις.  

Αν όμως κανείς αποφασίσει να παραμερίσει για λίγο τα κριτήρια της εποχής και να δει με λιγότερες ενοχές την κοινωνία του Έντο θα συνειδητοποιήσει ότι υπήρχε και μια άλλη πλευρά, τουλάχιστον ως τις αρχές του 19ου αιώνα. Ο κόσμος της Γιοσιουάρα  διεπόταν (όπως και όλα τα πράγματα στην Ιαπωνία του τότε και του σήμερα) από ένα περίπλοκο σύστημα κανόνων και συμβάσεων που τον έκαναν κάτι πολύ παραπάνω. Από τις μεγαλόπρεπες παρελάσεις των οϊράν (花魁/おいらん) των πρώτων τη τάξει γυναικών κάθε σπιτιού για τις οποίες ακόμα και η σημερινή ηθική δεν έχει αποφύγει να αποδεχτεί το χαρακτηρισμό «εταίρες» (αντί του «πόρνες») ως τις συναθροίσεις διανοούμενων και καλλιτεχνών στα σαλόνια των σπιτιών και από την, ανήκουστη για τα δεδομένα της εποχής, καλλιέργεια και εκλέπτυνση της συμπεριφοράς γυναικών και πελατών ως το ίδιο το εμπορεύσιμο αγαθό (όχι, δεν ήταν πάντα το σεξ), η Γιοσιουάρα, φανερά κρυμμένη σε εκατοντάδες ξυλοτυπίες ουκίγιο-ε και σε δεκάδες έργα του Καμπούκι και των ιστορικών δραμάτων, είναι ίσως ο πιο συναρπαστικός από τους αγνώστους κόσμους του Τόκιο. 

ENGLISH

 

ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΣΑΣ!ΣΠΙΤΙΚΕΣ ΙΑΠΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣΜπορείτε να το παραγγείλετε εδώ

Γρηγόρης Μηλιαρέσης
Γρηγόρης Μηλιαρέσης
Δημοσιογράφος και μεταφραστής. Έχει συνεργαστεί με πλειάδα εφημερίδων, περιοδικών (τόσο του γενικού όσο και του ειδικού τύπου) και εκδοτικών οίκων και με ειδίκευση στο Ίντερνετ, τις πολεμικές τέχνες και την Ιαπωνία όπου και ζει τα τελευταία χρόνια. Από το 2012 μέχρι το 2016 έγραφε την εβδομαδιαία στήλη στο GreeceJapan.com "Γράμματα από έναν αιωρούμενο κόσμο" και το 2020 κυκλοφόρησε το ομότιτλο βιβλίο του. Περισσότερα στη συνέντευξη που είχε δώσει στο GreeceJapan.com.
ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ
ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ

Ροή άρθρων

spot_img

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Δεν είναι σοκολάτα

Εκατό γράμματα για εκατό θέματα και ακόμα αισθάνομαι, χωρίς το παραμικρό συναίσθημα υπερβολής ότι δεν έχω ξύσει παρά ελάχιστα απλώς την επιφάνεια αυτής της...

Δεν κάνει τίποτα

Οι Ιάπωνες ξύνουν το κεφάλι τους με δυσπιστία απέναντι στο φαινόμενο: σε μια χώρα με τόσα πράγματα να δεις και να βιώσεις, παλιά και...

Οικιακοί ναοί

Υπάρχουν σχεδόν σε όλα τα ιαπωνικά σπίτια –και σίγουρα σε όλα τα σπίτια ηλικιωμένων καθώς και στην Ιαπωνία (όπως και σε όλον τον κόσμο,...

Χαμηλή πόλη

Έχοντας μεγαλώσει στο «downtown» της Αθήνας (στην Κυψέλη για όποιον ενδιαφέρεται), ήταν σχεδόν βέβαιο ότι θα με έλκυε το «σιταμάτσι» (下町) του Τόκιο, αν...

Custodes

Όπως οι περισσότεροι που τοποθετούν τον εαυτό τους στον αριστερό χώρο, τρέφω μια ενστικτώδη δυσπιστία απέναντι στην αστυνομία, όχι τόσο για τον επίσημο ρόλο...

Με το μάτι στο στόχο

Έχω αναφερθεί αρκετές φορές στα «κάτα» (形/型/方) των Ιαπώνων, τα μοντέλα βάσει των οποίων είναι οργανωμένη η ζωή τους και που οι περισσότεροι ακολουθούν...

Ο πύργος στο ποτάμι

Μεταξύ των πολλών ιδιομορφιών που έχει το Τόκιο σε σχέση με τις υπόλοιπες μητροπόλεις με τις οποίες συνήθως κατατάσσεται είναι η απουσία ενός απολύτως...

47 σαμουράι από το Άκο

Είχε όλα τα στοιχεία για να γίνει ένα εξαιρετικό δράμα: σαμουράι (ο Οΐσι Κουρανοσούκε και οι άλλοι 46 ακόλουθοι του φεουδάρχη του Άκο, στο...

Με καλέσατε κύριε;

Σε πείσμα όσων υποστηρίζουν ότι η σύγχρονη-ποπ κουλτούρα είναι πολύ πιο ρηχή από την κλασική, η λέξη-έννοια «μόε» (萌え) αψηφά κάθε εύκολο ορισμό -για...

Η γραμμή της ιστορίας

Η πρώτη ματιά στο χάρτη του μετρό του Τόκιο προκαλεί πάντα απελπισία λόγω της πολυπλοκότητάς του∙ η απελπισία παίρνει διαστάσεις τρόμου με τη συνειδητοποίηση...

Κουράγιο Ιαπωνία

Όποιος βρεθεί στην Ιαπωνία μετά από «εκείνη την ημέρα», δηλαδή την 11η Μαρτίου του 2011, θα δει οπωσδήποτε κάπου το σλόγκαν «Γκάνμπαρο Νιπόν!» (がんばろう日本!) το...

Ο καιρός είναι πάντα καλός

Εξακολουθεί να είναι ένα από τα μεγαλύτερα ατού του Fuji Television, ενός από τα μεγαλύτερα ιδιωτικά δίκτυα της Ιαπωνίας –και αυτό λέει κάτι αν...