Μια από τις μεγαλύτερες βλακείες που ακούστηκαν από τα ξένα ΜΜΕ τις ημέρες που ακολούθησαν το μεγάλο σεισμό του 2011 ήταν ότι οι Ιάπωνες είχαν πανικοβληθεί τόσο πολύ από τη διαρροή ραδιενέργειας από το εργοστάσιο Ντάι Ίτσι στη Φουκουσίμα που κυκλοφορούσαν στους δρόμους με χειρουργικές μάσκες για να προφυλαχθούν∙ διερωτάται κανείς αν οι άνθρωποι που μετέδωσαν τη συγκεκριμένη «είδηση» είχαν δει έστω και ένα ντοκιμαντέρ για την Ιαπωνία (για το αν την είχαν επισκεφθεί έστω και σαν τουρίστες δεν τίθεται καν θέμα) καθώς το θέαμα είναι τόσο διαδεδομένο, ειδικά το χειμώνα και την άνοιξη που πλέον στέκεται άνετα δίπλα στις εικόνες των γκέισα, του Φούτζι και των ανθισμένων κερασιών σαν μια από τις τυπικότερες εικόνες της σύγχρονης Ιαπωνίας.
Το «σύγχρονης» είναι σχετικό: οι μάσκες άρχισαν να εμφανίζονται την περίοδο Τάισο (1912-1926) πρώτα στους εργάτες των εργοστασίων και μετά στους δρόμους, σαν μέσο προστασίας απέναντι στη θανατηφόρα ισπανική γρίπη και καθιερώθηκαν ακόμα περισσότερο μετά τον πόλεμο όταν η μολυσμένη ατμόσφαιρα από τις χιλιάδες κατεδαφίσεις και οικοδομές που συνόδευσαν την ανοικοδόμηση της χώρας έδωσαν στους εμπόρους ένα ακόμα καλό επιχείρημα για να πουλήσουν αρχικά περισσότερο ύφασμα, μετά έτοιμες μάσκες από γάζα ή βαμβάκι και μετά τις χάρτινες μάσκες που ξέρουμε σήμερα. Το πράγμα δε πήρε ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις μετά το 2000 όταν η αλλεργία κάφουνσο (花粉症) από τους κέδρους/κρυπτομέριες σούγκι (杉) που γερνούν και παράγουν περισσότερη γύρη, έφτασε να προσβάλλει πάνω από το 20% του ιαπωνικού πληθυσμού.
Απλές υφασμάτινες επίπεδες, χάρτινες με πτυχές για να εφαρμόζουν καλύτερα, μονοκόμματες «τρισδιάστατες» και κάποτε χρωματιστές ή με διακοσμητικά σχέδια για τα μικρά παιδιά ή για τα fashion victims, οι μάσκες υπάρχουν παντού και όχι μόνο την εποχή της γρίπης, των κρυωμάτων και των αλλεργιών. Με πρώτο και κύριο μέλημα την προφύλαξη των άλλων από τη δική τους αρρώστια οι Ιάπωνες κάθε ηλικίας τις έχουν κάνει κομμάτι της καθημερινής τους αμφίεσης, επωφελούμενοι παράλληλα από την απόκρυψη που τους προσφέρουν όσο κι αν αυτό είναι κάτι που σπάνια ομολογείται: σε έναν κόσμο τόσο συνωστισμένο ώστε να στερεί από τους ανθρώπους το ζωτικό τους χώρο, το μικρό αυτό κομμάτι χαρτί ή ύφασμα χαρίζει μια έστω και ελάχιστη αίσθηση ανωνυμίας και, άρα, προσωπικού απορρήτου∙ ακούγεται ασήμαντο όμως το άσυλο είναι όπου μπορεί να το βρει κανείς.
