Η σύνδεση της αλυσίδας εστιατορίων fast food Kentucky Fried Chicken με τα Χριστούγεννα είναι μια ακόμα ιαπωνική ιδιοτροπία που συνήθως αποδίδεται στην ξενομανία (και δη στην αμερικανομανία) των Ιαπώνων, μια τάση που στα μάτια του ξένου παρατηρητή μοιάζει εξόφθαλμα πρόδηλη σε πολλές διαστάσεις της σύγχρονης ιαπωνικής ζωής. Η εξήγηση, ωστόσο, είναι κάπως πιο συγκεκριμένη: το ιαπωνικό τμήμα της εταιρείας κατέγραψε πριν από μερικά χρόνια την ανάγκη ορισμένων ξένων που ζούσαν ή βρίσκονταν συμπτωματικά στη χώρα αυτές τις μέρες να βρουν γαλοπούλα για να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα μακριά από τα σπίτια τους και καθώς το συγκεκριμένο πουλερικό είναι μάλλον σπάνιο στην Ιαπωνία, κατέληγαν στα εστιατόρια της KFC για κάτι παραπλήσιο. Έφτιαξαν λοιπόν ένα ειδικό, χριστουγεννιάτικο μενού, και καθώς οι Ιάπωνες δεν έχουν κάποια δική τους παράδοση για τη συγκεκριμένη μέρα δεν άργησαν να την υιοθετήσουν με το χαρακτηριστικό τους ενθουσιασμό και συνέπεια.
Και γιατί να είναι διαφορετικά; Παρότι γεννήθηκα και μεγάλωσα σε μια χώρα με επίσημη (χριστιανική) θρησκεία, σχεδόν όλα τα πράγματα που θεωρώ «χριστουγεννιάτικα» δεν έχουν καμία σχέση ούτε με τη θρησκευτική διάσταση της γιορτής, ούτε με τις ελληνικές παραδόσεις –και δεν είμαι ο μόνος. Το χειμερινό ηλιοστάσιο ήταν πάντα σημαντικό για τους ανθρώπους (οι παλιοί χριστιανοί δε συνέδεσαν συμπτωματικά την ημερομηνία με τη γέννηση του πιο σημαντικού προσώπου της πίστης τους) οπότε κάθε τι που τους δίνει μια ευκαιρία να θυμηθούν το γεγονός είναι, τουλάχιστον στη δική μου αντίληψη, απολύτως αποδεκτή. Η μόνη διαφορά με τους Ιάπωνες είναι ότι δημιούργησαν αυτήν την σύνδεση πιο πρόσφατα από τους Έλληνες (αλλά σε έναν-δύο αιώνες αυτό θα πάψει να έχει σημασία) και ότι δεν ενσωμάτωσαν απόλυτα τα Χριστούγεννα στη δική τους γιορτή του ηλιοστασίου (τόουτζι/冬至).
Η εγκυρότητα της συγκεκριμένης κριτικής χάνει και από μια άλλη άποψη, ωστόσο: η «μανία με την Αμερική» είναι ένα πολύ σύνθετο θέμα για τους Ιάπωνες καθώς πρόκειται για μια μόνο διάσταση μιας πολύ-επίπεδης σχέσης που έχει πλέον ξεπεράσει τον ενάμιση αιώνα και που ξεκίνησε ταυτόχρονα με τις αλλαγές του αυτοκράτορα Μέιτζι∙ η αναφορά δεν είναι τυχαία καθώς πολλά από τα πράγματα που σήμερα θεωρούνται «κλασσικά» ιαπωνικά θεσμοθετήθηκαν εκείνη την εποχή, μαζί και με τις πρώτες αμερικανικές πολιτισμικές εισαγωγές. Όσοι θρηνούν για την καταστροφή της ιαπωνικής κουλτούρας από τον αμερικανό ιμπεριαλισμό, δεν έχουν παρά να ρίξουν μια ματιά στο δίδυμο μπέιζμπολ-τζούντο: και τα δύο είναι προϊόντα της περιόδου Μέιτζι με τη διαφορά ότι το μπέιζμπολ προηγήθηκε κατά μια δεκαετία, εξ’ ου τόσο το ιαπωνικό του όνομα (γιάκιουου/野球) όσο και η τεράστια δημοτικότητά του. Θα είναι τα «Χριστούγεννα στο KFC» κάτι ανάλογο; Δεν ξέρω αλλά έχω δει και πιο περίεργα πράγματα –και όχι μόνο στην Ιαπωνία.
