Αξιότιμε κε Πρέσβυ, κατ’αρχάς σας ευχαριστούμε που τιμάτε με τη συνέντευξή σας τον ιστοχώρο GreeceJapan.com. Πριν από την τοποθέτησή σας στην Πρεσβεία της Ελλάδας στην Ιαπωνία, είχατε κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη χώρα και τον πολιτισμό της;
Είχα ερεθίσματα, από την Ιαπωνική λογοτεχνία, Ιαπωνικό θέατρο και κινηματογράφο. Από Ελληνικής πλευράς επίσης τα ταξιδιωτικά του Καζαντζάκη, τα HAIKU του Σεφέρη, οι αναφορές του Καββαδία και οι ιστορίες των Ελλήνων ναυτικών απετέλεσαν επίσης πρώϊμες νύξεις για ένα μακρυνό δυναμικό αλλά και παλαιό ιστορικά και πολιτιστικά κόσμο. Μεταγενέστερη γενικότερη πληροφόρηση (ακαδημαϊκή, δημοσιογραφική, υπηρεσιακή) έδινε την εικόνα μιας χώρας της Ιαπωνίας με πρωταγωνιστικό παγκόσμιο ρόλο, όχι μόνο σε περιφερειακό ή μόνο σε οικονομικό επίπεδο, αλλά και σε παγκόσμιο πολιτικό διπλωματικό επίπεδο. Η επί τόπου διαπίστωση επιβεβαίωσε τις προαναφερόμενες εντυπώσεις.
Όταν το 2002 αναλάβατε τα καθήκοντά σας στην Ιαπωνία, σύμφωνα με ένα ρεπορτάζ της εφημερίδας The Japan Times (6 Ιουλίου 2002) αναφέρατε σαν παράδειγμα των μακρόχρονων δεσμών των δύο χωρών την ελληνική ναυτιλία και τις παραγγελίες ελληνικών πλοίων σε ιαπωνικές εταιρείες. Μπορείτε να μας πείτε μερικά λόγια για τις επιχειρηματικές σχέσεις Ελλάδας-Ιαπωνίας;
Η ναυτιλία πράγματι εξακολουθεί να διατηρεί την πρωτοπορία και έντονο δυναμισμό συγκριτικά με το σύνολο των διμερών Ελληνο – Ιαπωνικών επιχειρηματικών σχέσεων. Παρά τον ανταγωνισμό των άλλων γειτονικών χωρών (Ν. Κορέα, Κίνα) οι Έλληνες εφοπλιστές συνεχίζουν να προτιμούν τα Ιαπωνικά ναυπηγεία, λόγω μακρόχρονης σχέσης, αμοιβαίας εμπιστοσύνης, εγγυημένων ποιοτικά κατασκευών και γενικότερου ναυτιλιακού κλίματος, κατά σημερινή ιδιαίτερα συγκυρία κατακόρυφης ανόδου της παγκόσμιας ζητήσεως ναυτιλιακού τομέα (τόσο σε μεταφορές, όσο και σε ναυπηγήσεις). Κάθε μήνα παραδίδονται σε Έλληνες πλοιοκτήτες1-2 σκάφη από Ιαπωνικά ναυπηγεία, το δε ετήσιο ύψος των Ελληνικών παραγγελιών υπολογίζεται στο ποσόν των 2 δις δολλαρίων περίπου. Τα Ιαπωνικά ναυπηγεία διατηρούν μόνιμους εκπροσώπους στην Αθήνα και τον Πειραιά για σύναψη παραγγελιών, συμμετέχουν δε με περίπτερα και εκτεταμένη παρουσία στα ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΑ.
Ενώ πάντως η παλαιά αυτή ναυτιλιακή σχέση εξακολουθεί να αναπτύσσεται επιτυχώς σε ιδιωτικό πλαίσιο – μεταξύ Ελλήνων εφοπλιστών και Ιαπωνικών ναυπηγείων – και ενώ η Ελληνοϊαπωνική συνεργασία στους διεθνείς Ναυτιλιακούς Οργανισμούς (ΙΜΟ στο Λονδίνο, Ωκεανογραφικό Κέντρο στο Μονακό, άλλες επιτροπές του ΟΗΕ) είναι στενότατη και αποδοτικότατη, η σχέση αυτή δεν αντανακλάται επαρκώς στις διμερείς επίσημες σχέσεις. Και αυτή είναι μια βασική αποστολή της Πρεσβείας: Να εργαστεί προς την κατεύθυνση και διμερούς επίσημης Κυβερνητικής ναυτιλιακής συνεργασίας, αλλά και σε επίπεδο ενημέρωσης της Ιαπωνικής κοινής γνώμης, για την παλιά αυτή ναυτιλιακή σχέση που συνδέει τους δύο νησιωτικούς λαούς.
Οι υπόλοιπες οικονομικές εμπορικές σχέσεις με Ιαπωνία (εμπόριο, επενδύσεις, τουρισμός) αποτελούν πάντως την «αχίλλεια πτέρνα» των συνολικών σχέσεων με την Ιαπωνία. Υπολείπονται πολύ και δεν εξισορροπούνται με το εξαίρετο επίπεδο και την άνθηση, θα έλεγα, των πολιτικών και πολιτιστικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Η πολιτική συγκυρία είναι πράγματι αξιοσημείωτη, καθώς είχαμε τις εκδηλώσεις για την εκατονταετηρίδα των Ελληνο – Ιαπωνικών σχέσεων του 1999, παρουσία των πριγκίπων HITACHI, με πρόσφατες διαδοχικές συναντήσεις Κορυφής ( Πρωθυπουργοί MORI – ΣΗΜΙΤΗΣ 2001 στην Αθήνα, Πρωθυπουργοί KOIZUMI – ΣΗΜΙΤΗΣ 2002 στο Τόκιο, Πρωθυπουργοί KOIZUMI – ΣΗΜΙΤΗΣ 2003 στην Αθήνα με την ευκαιρία ετήσιας Συνόδου Κορυφής ΕΕ – Ιαπωνίας στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας). Η Ελληνική Προεδρία εργάστηκε επιτυχώς για την περαιτέρω πολιτική – οικονομική, τεχνολογική προσέγγιση Ιαπωνίας – ΕΕ, όπως φαίνεται από το ανακοινωθέν των Αθηνών της 2ας Μαίου 2003. Ιαπωνία – Ελλάδα συνεργάζονται στενά και αλληλοενημερώνονται, βάσει και του Σχεδίου Δράσεως που είχε υπογραφεί το 2002 από τους Πρωθυπουργούς ΣΗΜΙΤΗ – KOIZUMI, κυρίως σε θέματα που ενδιαφέρουν δύο χώρες, όπως Μεσανατολικό, Βαλκάνια, Κυπριακό, Β. Κορεατικό κ.ο.κ. Τον περασμένο Απρίλιο το Ιαπωνικό ΥΠΕΞ οργάνωσε και ειδική ημερίδα για τα Δυτικά Βαλκάνια, επιδεικνύοντας το ενδιαφέρον του, ειδικά στα προβλήματα της συγκεκριμένης αυτής γειτονικής μας γεωγραφικής περιοχής.
Προς το τέλος του τρέχοντος έτους αναμένεται η εκλογή των δύο χωρών (Ιαπωνίας – Ελλάδας) ως μη μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας για την περίοδο 2004 – 2007, οπότε θα προσφερθούν νέες ευκαιρίες στενότερης και ειδικότερης συνεργασίας για κρίσιμα διεθνή θέματα στο πλαισίου του Σ.Α.
Έντονη είναι επίσης η πολιτιστική κίνηση μεταξύ των δύο χωρών, όπως αποδεικνύεται από σειρά πολιτιστικών ανταλλαγών τα τελευταία έτη. Θεατρικές παραστάσεις όπως η επιτυχημένες παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου στο Τόκιο πέρυσι με την Λύδια Κονιόρδου στον ρόλο της «Αντιγόνης», η μεγάλη αρχαιολογική έκθεση για τον Μέγα Αλέξανδρο, οργάνωση ευρωπαϊκής κινηματογραφικής εβδομάδας και προβολής πολιτισμού νέων χωρών Ευρωπαϊκής Ένωσης στα πλαίσια της Ελληνικής Προεδρίας ΕΕ, φετεινά ρεσιτάλ με Ελληνικά τραγούδια της Ελληνίδας καλλιτέχνιδος Αγνής Μπάλτσα στο Τόκιο, επιτυχημένες πρόσφατες παραστάσεις του Λυκείου Ελληνίδων και δεκάδες άλλες εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα την περίοδο αυτή, είναι δε προγραμματισμένες και για όλη την διάρκεια του έτους 2004 με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων, αποτελούν δείγματα της έντονης ευαισθησίας και ενεργού ενδιαφέροντος εκ μέρους του Ιαπωνικού κοινού για τον Ελληνική πολιτισμού. Αντίστοιχες παρουσιάσεις Ιαπωνικών συγκροτημάτων στην Ελλάδα, όπως η προγραμματιζόμενη για την 1η Ιουλίου εμφάνιση της Ιαπωνικής παραστάσεως του ΟΙΔΙΠΟΔΑ ΤΥΡΑΝΝΟΥ του Σοφοκλή από τον διάσημο Ιάπωνα σκηνοθέτη NINAGAWA στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, αποδεικνύει ότι και στην Ελλάδα έχει διαμορφωθεί ήδη ένα πολύ μεγάλο ακροατήριο και μεγάλη μερίδα θαυμαστών του Ιαπωνικού πολιτισμού.
Είναι πρόδηλο ότι η ανθηρή αυτή πολιτική και πολιτιστική σχέση θα πρέπει να εξισορροπηθεί και με την αντίστοιχη οικονομική σχέση σε επίπεδο εμπορίου, επενδύσεων, τουρισμού, τεχνολογικής συνεργασίας κ.λ.π. Γίνονται ήδη τεράστιες προσπάθειες μέσω και των εδώ Εμπορικού και Τουριστικού Γραφείων, κυρίως για την προώθηση Ελληνικών προϊόντων, τροφίμων, ποτών, ελαιολάδου κ.λ.π. στην εδώ ενδιαφέρουσα από πάσης πλευράς αγορά. Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Aθηνών επίσης πραγματοποίησε πέρυσι εμπορικές αποστολές στην Ιαπωνία. Εξάλλου το Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών κάλεσε ομάδα εκπροσώπων σοβαρών Ιαπωνικών Χρηματιστηριακών Γραφείων, επίσης το 2003. Αλλά οι δείκτες είναι βέβαια χαρακτηριστικοί του μεγάλου ελλείμματος (περυσινό εμπορικό ισοζύγιο 2003 – αξία εξαγωγών Ιαπωνίας προς Ελλάδα: 920 εκατ. δολλάρια, αξία εξαγωγών Ελλάδος προς Ιαπωνία: 115 εκατ. δολλάρια). Προς το τέλος πάντως του τρέχοντος έτους 2004 η Πρεσβεία, εκτός από την υπόλοιπη δραστηριότητα για την προώθηση των διμερών οικονομικών σχέσεων, προετοιμάζει ευρύτερο Συμπόσιο ενημέρωσης του Ιαπωνικού επιχειρηματικού κόσμου για όλες τις ευκαιρίες επιχειρηματικής δράσης στην Ελλάδα και στην περιοχή καθώς και για τον ρόλο της Ελλάδας ως πύλης στις αγορές Βαλκανικής, Ευξείνου Πόντου, Μ. Ανατολής.
Σημειώνεται πάντως η πρόσφατη αξιόλογη επένδυση της Ιαπωνικής εταιρίας EURUS στην Λακωνία για κατασκευή Σταθμού ανανεώσιμων (αιολικών) πηγών ενεργείας ύψους 80 εκ. δολλαρίων.
Δυστυχώς ο εισερχόμενος τουρισμός από την Ιαπωνία δεν είναι μεγάλος και σύμφωνα με την Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδας, οι αφίξεις το 2002 σημείωσαν 5% μείωση, φτάνοντας τους 70.000 περίπου. Που νομίζετε ότι οφείλεται αυτό το φαινόμενο, να δεχόμαστε τόσο μικρό αριθμό επισκεπτών από μια χώρα με 130.000.000 κατοίκους (με ιδιαίτερα ανεπτυγμένο το βιοτικό τους επίπεδο), όταν μάλιστα είμαστε μια χώρα με τόσα πολλά αξιοθέατα, φυσικές ομορφιές και αρχαιολογικά μνημεία; Νομίζετε ότι αυτό οφείλεται στις προτιμήσεις των Ιαπώνων ή στην ελληνική, πιθανώς ανεπαρκή, τουριστική πολιτική;
Κυριότερος λόγος μειωμένης τουριστικής κινήσεως από την Ιαπωνία στην Ελλάδα είναι η έλλειψη κατ’ ευθείαν αεροπορικής γραμμής. Πριν από το 1996 δηλαδή πριν από την διακοπή των απ’ ευθείας πτήσεων της Ολυμπιακής Αεροπορίας ο αριθμός Ιαπώνων τουριστών προς την Ελλάδα ήταν διπλάσιος.
Είναι γεγονός επίσης, ότι χρειαζόμαστε μεγαλύτερη προβολή. Το έλλειμμα όμως αυτό καλύφθηκε εφέτος, πέραν από κάθε προσδοκία, λόγω του καθολικού ενδιαφέροντος για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Όλα τα έντυπα και περιοδικά καθώς και Ιαπωνικοί τηλεοπτικοί σταθμοί παρουσιάζουν εφέτος εξαιρετικά και εκτεταμένα καθημερινά θετικά αφιερώματα για την Ελλάδα. Ήδη άλλωστε και πριν από το εφετεινό Ολυμπιακό έτος, σύμφωνα με τις διαπιστώσεις των Ιαπωνικών τουριστικών πρακτορείων, η Ελλάδα είναι ένας από τους δέκα μόνιμους προορισμούς προτίμησης των Ιαπώνων τουριστών. Η καθυστέρηση συνεπώς στους αριθμούς, οφείλεται κατά κύριο λόγο στην έλλειψη απ’ ευθείας αεροπορικής γραμμής.
Πολλοί Ιάπωνες μας στέλνουν γράμματα στον ιστοχώρο μας ρωτώντας αν θα λειτουργήσει μελλοντικά απευθείας αεροπορική γραμμή Ελλάδα-Ιαπωνία. Υπάρχει τέτοια προοπτική;
Έχουν ήδη από πέρυσι αναληφθεί και συνεχίζονται προσπάθειες και επαφές σε ιδιωτικό επίπεδο μεταξύ ενδιαφερομένων ιδιωτών και μεγάλων τουριστικών γραφείων για σχετικές συμφωνίες κατ’ ευθείαν ναυλωμένων γραμμών. Η περυσινή διεθνής κατάσταση και η επιδημία SARS δεν εβοήθησαν προς αυτή την κατεύθυνση. Ας ελπίσουμε ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα ευνοήσουν την αντίθετη θετική κατεύθυνση προς ευόδωση παρομοίων συμφωνιών.
Υπάρχει ενδιαφέρον από πλευράς της Πρεσβείας και των τοπικών αρχών για τη συνέχιση των αδελφοποιήσεων ελληνικών και ιαπωνικών πόλεων;
Ασφαλώς και υπάρχει ενδιαφέρον για τις αδελφοποιήσεις, τόσον εκ μέρους της Πρεσβείας, όσο και εκ μέρους Ιαπωνικών φορέων. Κυρίως επιδεικνύεται ενδιαφέρον από όλους για την συντήρηση και ενίσχυση των ήδη υφισταμένων αδελφοποιήσεων. Η Πρεσβεία συμμετέχει και καλείται στις εκδηλώσεις τους. Και από πλευράς μου συμμετέχω και προσωπικά κάθε χρόνο στην ετήσια συνάντηση του Προεδρείου του Συνδέσμου αδελφοποιημένων πόλεων με την Ελλάδα, που αποτελείται από 16 Ιαπωνικές πόλεις – μέλη, οι οποίες συνεχίζουν ετήσιες επαφές και ανταλλαγές με τους αντίστοιχους αδελφοποιημένους Δήμους στην Ελλάδα.
Η Ολυμπιακή Φλόγα πέρασε πρόσφατα από το Τόκιο. Μπορείτε να μας πείτε μερικά λόγια για τις εκδηλώσεις που ετοιμάσατε επί την ευκαιρία αυτού του σημαντικού γεγονότος;
Πράγματι, προχθές Κυριακή 6 Ιουνίου, πέρασε η Φλόγα από το Τόκιο. Είχε ετοιμαστεί ένα ολοκληρωμένο πλουσιώτατο και άψογα οργανωμένο, σύμφωνα με την γνωστή παράδοση της Ιαπωνικής τελειοθηρίας, πρόγραμμα υποδοχής από τον Κυβερνήτη της ευρύτερης περιοχής του Τόκιο. Συμμετείχαν ως λαμπαδηδρόμοι μεγάλα ονόματα του Ιαπωνικού αθλητισμού, καθώς και άλλες προσωπικότητες της Ιαπωνικής ζωής. Σε κεντρικά σημεία των επί μέρους Δήμων του Τόκιο είχαν διοργανωθεί γιορτές με πολιτιστικά σύνολα. Το κοινό του Τόκιο βγήκε στους κεντρικούς δρόμους της πόλης, παρά τις βροχερές καιρικές συνθήκες, για να χαιρετίσει τη Φλόγα και όλο το συμβολισμό που περικλείει. Στο τέλος, σε μεγάλη τελετή, ο Κυβερνήτης του ευρύτερου Δήμου Τόκιο κ. ISHIHARA, μεγάλη προσωπικότητα της Ιαπωνικής δημόσιας ζωής, καθώς και άλλοι επίσημοι του Ολυμπιακού κινήματος, ευχήθηκαν στην Αθήνα κάθε επιτυχία στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η κάλυψη της Λαμπαδηδρομίας από τα Ιαπωνικά ΜΜΕ ήταν καθολική, με πολύτιμο όφελος για τη χώρα μας.
Ανεξάρτητα από τις εκδηλώσεις την ημέρα της λαμπαδηδρομίας, η Πρεσβεία έχει οργανώσει σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων καθ’ όλη τη διάρκεια τους έτους 2004, οι οποίες είναι δυνατόν να αναζητηθούν στην ιστοσελίδα της Πρεσβείας.
Aπό τη μέχρι τώρα εμπειρία σας στην Ιαπωνία, έχετε παρατηρήσει κοινά στοιχεία μεταξύ των λαών των δύο χωρών; Τι είναι αυτό που σας εξέπληξε περισσότερο σχετικά με τις συνήθειες και τη καθημερινότητα των Ιαπώνων;
Κοινό στοιχείο είναι η αίσθηση που διακατέχει και τους δύο λαούς για το ιστορικό παρελθόν τους και την πλούσια πολιτιστική τους κληρονομιά. Αν και δεν αποτελούσε έκπληξη, εξάλλου, εφόσον ο καθένας έχει ακούσει για το συλλογικό Ιαπωνικό πνεύμα, εν τούτοις η επί τόπου διαπίστωση του ομαδικού συλλογικού πνεύματος πειθαρχίας, εργατικότητας και αποδοτικότητας του Ιαπωνικού λαού συνιστά προσωπική εμπειρία που γεννά θαυμασμό και σεβασμό.
Τελειώνοντας επιτρέψτε μου να σας κάνω μια πιο προσωπική ερώτηση, τι είναι αυτό που σας έχει λείψει περισσότερο στην Ιαπωνία και το συναντάτε συχνά στην Ελλάδα;
Πέραν από τους συναισθηματικούς δεσμούς με τον τόπο μας, θα μπορούσα να πω πως από την εποχή της πρώτης μου υπηρεσιακής μετακίνησης ως Ακόλουθος Πρεσβείας σε μια άλλη Αυτοκρατορία, στο τότε αυτοκρατορικό Ιράν του 1974, έχω την αίσθηση όπως οι Καβαφικοί «Οδοιπόροι για τα Σούσα», ότι «άλλα ποθεί η ψυχή μου για άλλα κλαίει». Και εννοώ ότι αναπόφευκτα μας λείπει ο δικός μας μεσογειακός και «Ελληνικός» τρόπος ζωής. Όσο κι αν θαυμάζουμε την ταυτότητα φυσικής και ατομικής πειθαρχίας στην Ιαπωνία και σε άλλες χώρες, δεν παύει να μας λείπει η Ελληνική ατομική αταξία και απειθαρχία, που συνυπάρχει με την αρμονία της Ελληνικής φύσης, και η έλξη του ειδυλλιακού Ελληνικού περιβάλλοντος και κλίματος που συμβιώνει με την ατομική ανήσυχη ύπαρξη του Έλληνα.
Η συνέντευξη δόθηκε τον Ιούνιο του 2004 για τον ιστοχώρο GreeceJapan.com
