Ένα άρθρο-ανταπόκριση (Αύγουστος 1965) από τον απεσταλμένο της εφημερίδας «Ελευθερία» στο Τόκιο, Σπύρο Γρανίτσα, σχετικά με την Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ιαπωνία.
ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΜΙΑΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ
«Η ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΧΩΡΙΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΠΩ ΑΝΑΤΟΛΗΝ»
Η μεταγραφή και ερμηνεία των συμβόλων μέσω της Αγγλικής-Χαρισουτόσου-Σέϊ-Κυό-Κάϊ. – Τι κάνουν οι καθολικοί
ΤΟΥ ΑΠΕΣΤΑΛΜΕΝΟΥ ΤΗΣ «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ» ΕΙΣ ΤΟΚΥΟ κ. ΣΠ. ΓΡΑΝΙΤΣΑ
ΤΟΚΙΟ, Αύγουστος 1965
Στον ιερό ναό της Αναλήψεως που έχτισαν Ρώσοι και είναι εικονογραφημένος με βυζαντινές μορφές Ορθοδόξων Αγίων δεν θα συναντήση κανείς ούτε την ρωσική, ούτε την ελληνική γραφή. Στην είσοδο βλέπεις τον Παντοκράτορα και τα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου Α και Ω, που μόλις ξεχωρίζουν ανάμεσα σε μιά θάλασσα από κινεζικά-ιαπωνικά ιδεογράμματα.
Μερικά θα πρέπει να σημαίνουν «εγώ ειμί το Α και το Ω». Άλλα μεταγράφονται με το φωνητικό σύστημα στους ήχους: χαρισουτόσου-σέϊ-κύο-κάϊ που σημαίνουν ελληνική ορθόδοξος εκκλησία. Αλλά η εκκλησία στο Τόκιο, που είναι ο μητροπολιτικός ναός της Ορθοδοξίας στην Άπω Ανατολή, δεν είναι ελληνική. Η μεταγραφή και ερμηνεία των συμβόλων-αλφαβήτων από τα κινεζικά στα ελληνικά γίνεται μέσω της αγγλικής που ομιλεί με αμερικανική προφορά ο αιδεσιμώτατος Ιάπων Αριχάρα, ο νεαρός και αγένειος παπάς της εκκλησίας. Δίπλα του κάθεται ένας ηλικιωμένος Ιάπων, που μη γνωρίζοντας άλλη ξένη γλώσσα, εξηγεί στα ρωσικά ότι στην Ιαπωνια κανείς δεν αναφέρει την εκκλησία αυτή ως αφιερωμένη στην Ανάληψη, αλλά ως Νικολάϊ-ντο. Ντο θα πη ναός. Νικολάϊ ήταν ο Ρώσος επίσκοπος που άρχισε τον προσηλυτισμό των Ιαπώνων στην Ορθοδοξία το 1868.
Η Ορθόδοξος Εκκλησία Άπω Ανατολής, που έχει επτά διακονίες στην Ιαπωνία και 15.000 περίπου μέλη, υπάγεται και σήμερα ακόμη στο κλίμα του ρωσικού πατριαρχείου. Αλλά κατά τον αιδ. Αριχάρα, που σπούδασε θεολογία στη Νέα Υόρκη, «περισσότερα από 99 εκατοστά του ποιμνίου είναι Ιάπωνες». Παραμένουν ακόμη μερικοί Λευκορώσοι και ελάχιστοι Έλληνες ή Αρμένιοι, αλλά η «Ορθοδοξία στην Ιαπωνία είναι η πιο αμιγής ιαπωνική χριστιανική εκκλησία». Οι Διαμαρτυρόμενοι και οι Καθολικοί έχουν ακόμη μεγάλο ποσοστό αλλοδαπών κατοίκων της Ιαπωνίας, κυρίως Αμερικανούς και Ευρωπαίους.
Όταν οι Αμερικανοί κατέλαβαν την Ιαπωνία εδώ και 20 χρόνια, ο στρατηγός Μακ Άρθουρ κατήρτισε μία επιτροπή για την μελέτη των θρησκευτικών θεμάτων της χώρας. Η επιτροπή συνέστησε, μεταξύ άλλων την συνταγματική καθιέρωση της ανεξιθρησκείας και πράγματι το άρθρον 20 του νέου Συντάγματος προβλέπει τα εξής: Θρησκευτική ελευθερία θα είναι εγγυημένη για όλους. Κανένα θρήσκευμα δεν θα λάβη κρατική υποστήριξη ή θα έχει πολιτική εξουσία. Κανείς δεν θα υποχρεωθή να μετέχη οιασδήποτε θρησκευτικής τελετής…».
Η επιτροπή ανέφερε ότι το 1946-47 οι Καθολικοί είχαν 108.324 μέλη, οι Διαμαρτυρόμενοι 219.036 μέλη και οι Ορθόδοξοι 13.990 μέλη. Οι άλλες θρησκείες, Βουδδισμός, Κομφουκιανισμός, Σιντοϊσμός κλπ. είχαν πολλά εκατομμύρια μέλη αλλά ήταν κατανεμημένα σε εκατοντάδες άλλες δοξασίες. Έτσι, οι χριστιανικές εκκλησίες δεν εμφανιζονται τόσον αριθμητικά ασήμαντες σε σύγκριση με τις μη χριστιανικές δοξασίες. Π.χ. τρεις βουδδιστικές λατρείες της Νόρα, όπου αιώνες άνθισε ο Βουδδισμός έχουν σήμερα 57,042 μέλη η πρώτη 50.915 η δεύτερη και 27.897 η τρίτη.
Ευθύς μετά την κατάληψη της Ιαπωνίας από τους Αμερικανούς, οι Ρώσοι ζήτησαν να στείλουν και δικά τους στρατεύματα κατοχής. Ο Μακ Άρθουρ απέρριψε το αίτημα. Τότε, μερικοί Ρώσοι θυμήθηκαν πως υπήρχε στην Ιαπωνία μία ορθόδοξη εκκλησία που είχαν ιδρύσει τον 190ν αιώνα Ρώσοι ιεραπόστολοι. Τους έπιασε μια ξαφνική ευλάβεια.
Στο επιτελείο του Μακ Άρθουρ υπηρετούσε σαν νομικός σύμβουλος και ο ελληνοαμερικανός δικηγόρος Φανούριος ή Φρανκ Σκολινός. Η συμβουλή του, που την ακολούθησαν οι Αμερικανοί και την δέχτηκαν με ικανοποίηση οι Ιάπωνες ορθόδοξοι, ήταν να μεταβληθή η εκκλησία αυτή σε πανορθόδοξη, ώστε να μη ανήκη στην αρμοδιότητα ξένης επισκοπής. Μόνον πνευματική σχέση είναι δυνατόν να έχη με άλλες επισκοπές.
Σήμερα, η Ορθοδοξία ατενίζει το μέλλον με πολλά ερωτηματικά. Τα μέλη της έχουν αυξηθή και μάλιστα λέγεται ότι κάπου 20 ενήλικες Ιάπωνες τον χρόνο ασπάζονται την Ορθοδοξία. Την θεωρούν-λέγουν οι Ιάπωνες-κάπως πλησιέστερη στην νοοτροπία τους. Άλλωστε, η Ορθοδοξία δεν ταυτίζεται με την αποικιοκρατία και την κατάκτηση, όπως άλλες χριστιανικές εκκλησίες.
Αλλά, από την άλλη μεριά, η Ορθοδοξία δεν έχει ούτε οικονομικά μέσα ούτε την ικανότητα για να εξαπλωθή. Και δεν έχει μεγάλη σχέση με το ελληνικό στοιχείο κυρίως τον ναυτικό κόσμο που επισκέπτεται κατά χιλιάδες τα λιμάνια της Ιαπωνίας κάθε χρόνο. Στην Γιοκοχάμα και το Κόμπε υπάρχουν δύο νεκροταφεία με πάνω από 50 Έλληνες το πρώτο και 9 το δεύτερο. Παπάδες δεν υπάρχουν. Ούτε καν ο αρχιεπίσκοπος Αμερικής που έφτασεν ως εδώ τον περασμένο Απρίλιο για την καθέλκυση ενός πλοίου της ΕΣΣΟ-Πάππας πήγε εκεί γαι ένα μνημόσυνο. Όταν χρειάστηκε να ιερολογηθή ένας γάμος στο Κόμπε, βρέθηκε κάποιος Ορθόδοξος Ιάπων παπάς από την Μαντσουρία που δεν γνώριζε ελληνικά, για την τελετή. Πολλές από τις 167 «εγκαταστάσεις» – έτσι χαρακτηρίζονται στην επίσημη έκθεση – της Ορθοδοξίας, δηλαδή ναοί και παρρεκλήσια, καταρρέουν ή αργοπεθαίνουν.
Ωστόσο, οι νεαροί Ιάπωνες παπάδες με κάποια διάθεση χιούμορ, πιστεύουν ότι το μέλλον θα είναι καλύτερο. Θα υπάρξη άραγε μιά μέρα μιά πραγματική Ορθόδοξος Ανατολική Εκκλησία της Άπω Άνατολής;
ΣΠ. ΓΡΑΝΙΤΣΑΣ