Βιβλία. Περιοδικά. Εφημερίδες. Διαφημιστικά φυλλάδια. Ενημερωτικά φυλλάδια από το Δήμο, τη γειτονιά, από σωματεία και από μη-κερδοσκοπικούς οργανισμούς. Κουπόνια με προσφορές. Ανταποδοτικά δώρα από γάμους, κηδείες και σουβενίρ από ταξίδια μέσα στη χώρα ή στο εξωτερικό. Κουτιά, μικρά, μεγάλα, ακόμα πιο μικρά και ακόμα πιο μεγάλα, φιγούρες, κουκλάκια, διακοσμητικά, βεντάλιες, μολύβια, στιλό, σημειωματάρια, φυλαχτά βουδιστικά και σιντοϊστικά, σακούλες χάρτινες και πλαστικές, χαρτιά περιτυλίγματος, φάκελοι –για επιστολές, για χρήματα, για ειδικές περιπτώσεις- τηλεχειριστήρια συσκευών, γλυκά σνακ, αλμυρά σνακ, πιατάκια, κούπες, τσαγερά, ξυλάκια φαγητού, σουβέρ και σουπλά, φωτογραφίες, ημερολόγια, θερμόμετρα χώρου, μαξιλάρια, γκάτζετ παλιά ή καινούρια, χρήσιμα ή άχρηστα, κάποιο κουτί με είδη πρώτης ανάγκης (πλαστικά μπουκάλια με τσάι, φακός, αποξηραμένα ράμεν) για την περίπτωση φυσικής καταστροφής, ρούχα, καλώδια, φορτιστές. Όλα σε πληθυντικό αριθμό, όλα μέσα στα ίδια 10-15 τετραγωνικά μέτρα και όλα στοιβαγμένα στο πάτωμα ή σε ξέχειλα ντουλάπια στερεωμένα στους τοίχους –όπως τα έπιπλα στα ψυχιατρεία και τις φυλακές.
Η Ιαπωνία έχει έκταση τετραπλάσια από την Ελλάδα (περίπου 378.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα). Όμως πραγματικά κατοικήσιμο είναι το 25% της έκτασης αυτής, πράγμα που σημαίνει ότι ένας πληθυσμός δεκαπλάσιος από αυτόν της Ελλάδας κατοικεί σε έναν τόπο που έχει το μέγεθος της Ελλάδας. Και παρότι ο πληθυσμός της είναι άνισα κατανεμημένος –όπως συμβαίνει σε όλες τις βιομηχανικά αναπτυγμένες χώρες- η ανάγκη για ζωτικό χώρο σχεδόν παντού είναι τόσο έντονη που αισθάνεσαι ότι μπορείς να την αγγίξεις. Και στο μέσο ιαπωνικό σπίτι μπορείς όντως να την αγγίξεις καθώς τα πάντα είναι εκεί, μπροστά σου, πίσω σου ή δίπλα σου, φαινομενικά απλώς αραδιασμένα όπου υπάρχει έστω και ο ελάχιστος αξιοποιήσιμος χώρος και με ελάχιστα ξέφωτα που επιτρέπουν στους ανθρώπους να κάθονται, να γράφουν ή να διαβάζουν, να βλέπουν τηλεόραση, να τρώνε ή να ξεκουράζονται. Υπάρχει λόγος που οι Ιάπωνες σπάνια καλούν στο σπίτι τους: στην πλειονότητά τους, τα σπίτια τους με το ζόρι χωράνε τους ενοίκους τους και τα πράγματά τους.
Αν και η πρώτη εντύπωση που δίνει ένα ιαπωνικό σπίτι είναι ότι ο ένοικός του είναι «hoarder», ψυχαναγκαστικός συλλέκτης των πάντων, στην πραγματικότητα αυτό που συμβαίνει είναι πολύ πιο φυσικό, τουλάχιστον για τα δεδομένα μιας κοινωνίας με τόσο σημαντικό πρόβλημα έλλειψης χώρου: οι άνθρωποι ζουν το παρόν τους βυθισμένοι στο παρελθόν τους –κάθε αντικείμενο που βρίσκεται γύρω μας, έχει τη δική του ιστορία και αντανακλά μια στιγμή της δικής μας- και αυτό δεν μπορεί παρά να τους επηρεάζει. Ίσως (και) σ’ αυτό να οφείλεται μια από τις πιο ενδιαφέρουσες όψεις της ιαπωνικής ψυχής, η αποδοχή του εφήμερου και η συμφιλίωση με την ιδέα ότι κάθε τι έχει γέννηση, ζωή και θάνατο και σίγουρα σ’ αυτό οφείλεται η μάταια μανία των Ιαπώνων με την τάξη και την καθαριότητα: όταν πρέπει να κάνεις τα πάντα στον ίδιο, ελάχιστο, χώρο είναι αναπόφευκτο να θέλεις να τον κρατήσεις όσο το δυνατόν πιο καθαρό και τακτοποιημένο μπορείς. Και είναι εξίσου αναπόφευκτο να αποτύχεις: η εντροπία είναι πολύ σκληρός αντίπαλος.
ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΣΑΣ!
