Ασχολούμενοι με το GreeceJapan.com, έχουμε την ευκαιρία και την τιμή να γνωρίζουμε συμπατριώτες μας που η ζωή τους (και η καριέρα τους) είναι άρρηκτα δεμένη με την Ιαπωνία. Ο Δημήτρης Τσουρουγιάννης είναι ένας από αυτούς. Με σπουδές στην Ιαπωνία ως μεταπτυχιακός υπότροφος της Ιαπωνικής Κυβέρνησης στο Πανεπιστήμιο της Γιοκοχάμα (οικονομικές επιστήμες), άριστος γνώστης της ιαπωνικής γλώσσας και κυρίως ένας από τους ελάχιστους Έλληνες που έχουν εργασθεί ως στελέχη σε ιαπωνικές εταιρείες στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου, είναι αναμφισβήτητα από τους ιδανικότερους «ξεναγούς» μας στον ιαπωνικό τρόπο εργασίας.
GreeceJapan.com, Iούνιος 2013
Έχετε σπουδάσει στην Ελλάδα, το Βέλγιο και την Ιαπωνία. Στην Ιαπωνία μάλιστα με υποτροφία της Ιαπωνικής Κυβέρνησης. Πως ήταν η εμπειρία σας σπουδάζοντας σε 3 διαφορετικά εκπαιδευτικά συστήματα; Οι διαφορές είναι μεγάλες;
Η εμπειρία ήταν μοναδική, καθώς οι διαφορές στην προσέγγιση της μετάδοσης της ακαδημαϊκής γνώσης ανάμεσα στις 3 χώρες ήταν ξεκάθαρες. Η εντύπωση μου από το ελληνικό πανεπιστήμιο είναι πως υπήρξε κατά βάση συνέχεια του ελληνικού σχολικού συστήματος. Καθώς η τελευταία επαφή που είχα με το σύστημά μας ήταν κατά το έτος της αποφοιτήσεώς μου (1997) ίσως να έχουν υπάρξει θετικές αλλαγές, αλλά θυμάμαι πως έμφαση διδόταν στο πως ο φοιτητής οφείλει να μάθει απ’έξω την παραδιδόμενη ύλη προκειμένου να περάσει τα μαθήματα του εκάστοτε εξαμήνου, ανεξαρτήτως του εάν αντιλαμβάνεται την ουσία της γνώσης αυτής ή τις πρακτικές εφαρμογές της. Περιττό να σας πω πως παρά το ότι διδάχθηκα ένα μεγάλο φάσμα θεμάτων που αφορούν την οικονομική επιστήμη, λίγα θυμάμαι πλέον από αυτά και ακόμη λιγότερα χρησιμοποίησα στη μετέπειτα επαγγελματική μου πορεία.
Το εκπαιδευτικό σύστημα που βίωσα στο Βέλγιο ήταν αρκετά απαιτητικό. Διάβασμα από λίστα βιβλίων, συνεργασία σε ομάδες, δημιουργία και παρουσίαση εργασιών. Για κάποιον σαν εμένα που είχε βιώσει το ελληνικό σύστημα της παπαγαλίας, η προσαρμογή δεν ήταν εύκολη. Μολαταύτα, βοήθησε εξαιρετικά κατά τη διάρκεια των σπουδών και της επαγγελματικής μου ζωής στην Ιαπωνία. Στο Πανεπιστήμιο της Γιοκοχάμα υπήρχε υψηλή οργάνωση, πολλά μαθήματα τα περνούσαμε με εργασία και οι Ιάπωνες προσπαθούσαν να βοηθήσουν ειλικρινά τους ξένους φοιτητές, αναγνωρίζοντας το εμπόδιο της γλώσσας, αφού τα μαθήματα γίνονταν στα ιαπωνικά, ενώ λίγοι Ιάπωνες γνωρίζουν αγγλικά (ή άλλες ξένες γλώσσες) σε ικανοποιητικό βαθμό.
Πριν φύγετε για την Ιαπωνία, γνωρίζατε ήδη καλά Ιαπωνικά; Τι συμβουλεύετε τους Έλληνες μαθητές ιαπωνικών;
Παρά το ότι μελετούσα ιαπωνικά για χρόνια πριν φύγω, δεν μπορώ να πω πως γνώριζα τη γλώσσα. Είναι σημαντικό να υπάρχει τριβή σε τακτική βάση και ευκαιρίες χρήσης μίας ξένης γλώσσας προκειμένου να εντρυφήσεις πραγματικά. Ιαπωνικά έμαθα με μεγάλη υπομονή και προσπάθεια όντας στην Ιαπωνία και αφού πήρα απόφαση πως θα πρέπει να πάψω να χρησιμοποιώ αγγλικά, ανεξαρτήτως του ψυχολογικού κόστος που αυτό είχε αρχικά, καθώς όπως προανέφερα λίγοι Ιάπωνες μιλούν άλλη γλώσσα. Κλειδί στην κατανόηση είναι η εκμάθηση της γραφής. Το πρώτο πράγμα που αγόρασα εκεί ήταν ένα ηλεκτρονικό λεξικό, το οποίο κουβαλούσα παντού μαζί μου και έψαχνα το νόημα στις καινούργιες λέξεις που συναντούσα στην καθημερινότητά μου άμεσα. Κατ’αυτόν τον τρόπο, το λεξιλόγιο μου καθημερινής χρήσης αυξήθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ επιστημονική ορολογία έμαθα στο πανεπιστήμιο και επαγγελματική ορολογία, μαζί με τα ιαπωνικά business ethics και τρόπους διαπραγμάτευσης, κατά τη διάρκεια των 3 ετών που πέρασα ως Ιάπωνας salaryman στο Τόκιο.
Είστε από τους ελάχιστους Έλληνες που έχουν δουλέψει ως “white collars” στην Ιαπωνία. Έχουμε ακούσει πολλά για την εργασιακές συνθήκες εκεί. Πως είναι να δουλεύει κάποιος ξένος σε ιαπωνική εταιρεία; Μιλήστε μας για αυτήν τη συγκλονιστική φανταζόμαστε εμπειρία…
Η πρόκληση ήταν τεράστια, ερχόμενος από ένα πολιτισμικό υπόβαθρο όπου για τους περισσότερους η εργασία δεν είναι η πρωταρχική μας προτεραιότητα στη ζωή. Αρχικά υπήρξα ο μόνος μη Ιάπωνας εργαζόμενος της εταιρείας στην οποία ανήκα και ως εκ τούτου είχα τη μοναδική ευκαιρία να εργαστώ 100% κάτω από τις ίδιες συνθήκες που αντιμετωπίζει ο μέσος Ιάπωνας μισθωτός (salaryman). Με αυτό τον τρόπο διδάχτηκα μεγάλη υπομονή, επιμονή, τεράστια σημασία στη λεπτομέρεια, οργάνωση, καθώς επίσης και αυτό που οι Ιάπωνες αποκαλούν Sa-bisugokorο, δηλαδή το να αφιερώνω όλες μου τις προσπάθειες στο να προσφέρω ένα βαθμό υπηρεσίας στους πελάτες μου μεγαλύτερο από αυτό που περιμένουν. Από την άλλη μεριά, υπάρχουν σημεία στις ιαπωνικές εργασιακές συνθήκες τα οποία ακόμη και οι Ιάπωνες συνάδελφοί μου, και δη οι νεώτεροι, έβρισκαν υπέρ του δέοντος απαιτητικά. Και για να ακριβολογήσω, αναφέρομαι στο ότι είσαι αναγκασμένος να μένεις μέχρι το βράδυ στο γραφείο, ανεξαρτήτως του εάν έχεις δουλειά να κάνεις ή όχι προκειμένου να δείξεις την προσήλωσή σου, δεν νοείται να πάρεις περισσότερες από μία εβδομάδες διακοπών συνεχόμενες το έτος, καθώς επίσης εάν δουλεύεις σε κάποια πολυεθνική, μπορεί να βρεθείς με μικρή προειδοποίηση με μετάθεση από τη μια άκρη του κόσμου στην άλλη, χωρίς δικαίωμα άρνησης.
Αυτήν την περίοδο εργάζεστε σε ιαπωνική εταιρεία στην Ευρώπη. H εργασία σε ιαπωνική εταιρεία εκτός Ιαπωνίας διαφέρει από το να εργάζεστε στην ίδια εταιρεία στην έδρα της στην Ιαπωνία;
Πολύ εύστοχη η ερώτησή σας. Πολιτική της δικής μας εταιρείας είναι ο σεβασμός στις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής στην οποία λειτουργούμε. Ως εκ τούτου τα γραφεία μας εδώ στην Ευρώπη σέβονται πλήρως τους τοπικούς εργατικούς νόμους και συνήθειες και δεν περιμένουμε πως οι υπάλληλοί μας εδώ θα εργάζονται κατ’ αντιστοιχία με τους υπαλλήλους μας στην Ιαπωνία. Μολοντούτο, δε γνωρίζω άλλες ιαπωνικές εταιρείες πως δραστηριοποιούνται. Προσωπική μου εκτίμηση και έχοντας ιδία εργασιακή εμπειρία από την Ιαπωνία, πιστεύω πως ο Ευρωπαίος εργαζόμενος θα έπρεπε να αλλάξει άρδην τη νοοτροπία και τις συνήθειές του προκειμένου να δουλέψει όπως ο Ιάπωνας. Δε θεωρώ παρ’ ολ’ αυτά πως ο ιαπωνικός τρόπος εργασίας είναι πιο αποδοτικός.
Υπάρχει κάτι που σας έκανε πολύ εντύπωση κατά τη διάρκεια της διαμονής σας στην Ιαπωνία;
Πολλά, αλλά θα σταθώ σε ένα. Το επίπεδο υπηρεσιών τους και η συμπεριφορά τους προς τον πελάτη. Έχοντας ταξιδέψει σε αρκετές χώρες είτε για προσωπικούς είτε για επαγγελματικούς λόγους, δεν έχω βρεθεί μέχρι τώρα σε μία στην οποία να αισθάνθηκα καλύτερα ως πελάτης ο οποίος περιμένει η ποιότητα υπηρεσίας που απολαμβάνει να είναι τουλάχιστον εφάμιλλη του κόστους που καταβάλλει, απ’ότι στην Ιαπωνία. Παρά τις σκληρές εργασιακές συνθήκες, η Ιαπωνία είναι μία χώρα εξαιρετικά οργανωμένη, άνετη στη διαβίωση, όπου ακόμη και ο δημόσιος υπάλληλος σε αντιμετωπίζει με απόλυτο σεβασμό και διάθεση να σε εξυπηρετήσει με το συντομότερο και αποτελεσματικότερο τρόπο.
Τελειώνοντας επιτρέψτε μας ερώτηση που απευθύνεται σε έναν «διεθνή» Έλληνα, που ζει και εργάζεται στο εξωτερικό για πολλά χρόνια. Ποια είναι η εικόνα της Ελλάδας και των Ελλήνων στο εξωτερικό, την εποχή της κρίσης;
Μετά λύπης μου έχω παρατηρήσει πως το στερεότυπο το οποίο έχει επικρατήσει στο εξωτερικό, δεδομένης και της εξαιρετικά αρνητικής δημοσιότητας που περιέβαλε τη χώρα μας επί μακρού λόγω των πρόσφατων γεγονότων, είναι αυτό του τεμπέλη και απατεώνα, ο οποίος βγαίνει στη σύνταξη στα 50, πληρώνει φακελάκι για να εξυπηρετηθεί και δε σέβεται τους νόμους και κυρίως τη χώρα του. Παρά το ότι υπάρχει κάποια βάση αλήθειας, πιστεύω ότι είναι άδικη και αναληθής αυτή η γενικευμένη κατηγοριοποίηση. Έχοντας εργασιακή εμπειρία τώρα από τον ιδιωτικό τομέα τριών χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της δικιάς μας, θεωρώ πως ο Έλληνας παλεύει σκληρά, με φιλότιμο, έξυπνα και κυρίως κάτω από αντίξοες συνθήκες, βρίσκοντας λύσεις σε προβλήματα τα οποία θα είχαν καταβάλει λαούς οι οποίοι δεν έχουν αντιμετωπίσει ανάλογες δυσκολίες. Εν κατακλείδι, πιστεύω πως σαν λαός έχουμε μάθει να επιβιώνουμε και πως μπορούμε με την κατάλληλη ηγεσία να ανταπεξέλθουμε και σε αυτές τις πολύ δύσκολες και απαξιωτικές για το έθνος μας συνθήκες.
* sarariman (από το “salaryman”, λόγω της απουσίας του λάμδα στην ιαπωνική γλώσσα): όρος για τους μισθωτούς στην Ιαπωνία, κυρίως αυτούς που δουλεύουν σε μεγάλες εταιρείες.
