Παρότι το στερεότυπο θέλει τους ιάπωνες –όπως και όλους τους κατοίκους της ανατολικής Ασίας- να έχουν στηρίξει τη διατροφή τους στο ρύζι, υπάρχει ένας ακόμα καρπός με εξίσου πρωταγωνιστικό ρόλο που από πολλούς περνάει απαρατήρητος: το φασόλι της σόγιας. Από τα δροσερά και αλμυρά έντα-μάμε (枝豆), τη βασική συνοδεία της καλοκαιρινής μπύρας ως το για πολλούς, ιάπωνες και δυτικούς, αηδιαστικό νάττο (納豆) που για τους περισσότερους άνω των 50 θεωρείται η βασική γαρνιτούρα για το πρωινό ρύζι και περνώντας αναγκαστικά από την πανταχού παρούσα σάλτσα σόγιας, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς την Ιαπωνία χωρίς φασόλια σόγιας∙ λέω «την Ιαπωνία» αντί για «την ιαπωνική κουζίνα» επειδή η χρήση τους δεν περιορίζεται στο φαγητό. Και η πιο διάσημη τέτοια… εναλλακτική χρήση είναι αυτή της 3ης Φεβρουαρίου, στη γιορτή που λέγεται «Σέτσουμπουν» (節分).
Σύμφωνα με το παλιό ιαπωνικό ημερολόγιο, η συγκεκριμένη ημέρα είναι η τελευταία μέρα του χειμώνα∙ όπως συχνά συμβαίνει με τις παραδόσεις, οι άνθρωποι αγνοούν χαρακτηριστικά ότι ο χειμώνας μπορεί να έχει τουλάχιστον έναν ακόμα μήνα για να δείξει τα δόντια του. Επί λέξει, «σέτσουμπουν» μεταφράζεται «χωρισμός των εποχών», πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχουν τέσσερις τέτοιες μέρες το χρόνο, όμως επειδή το συγκεκριμένο είναι αυτό που πλησιάζει την πρωτοχρονιά (τόσο των ιαπώνων, όσο και των κινέζων από τους οποίους προέρχεται τόσο το παλιό ημερολόγιο, όσο και το έθιμο), είναι και αυτό που γιορτάζεται περισσότερο. Και τα φασόλια της σόγιας, ο πιο βολικός εκπρόσωπος των πέντε πιο σημαντικών καρπών της Ιαπωνίας (οι άλλοι τέσσερις είναι το ρύζι, το κριθάρι και δύο είδη κεχριού) δε θα μπορούσαν να απουσιάζουν.
Σε σπίτια και ναούς, απλοί άνθρωποι και ιερείς πετούν ψημένα φασόλια σόγιας έξω για να διώξουν τους δαίμονες «όνι» (鬼) που φέρνουν την κακοτυχία –στην περίπτωση κάποιων μεγάλων ναών μάλιστα τα φασόλια πετάγονται στον κόσμο που τα μαζεύει γιατί θεωρούνται γούρι. Το πέταγμα των φασολιών ή «μάμε-μάκι» (豆撒き) συνοδεύεται από τη φράση «έξω τα όνι, μέσα η τύχη» και κάπου εδώ βρίσκεται και η πιο πιθανή απάντηση στο γιατί χρησιμοποιούνται τα φασόλια και όχι κάποιος άλλος καρπός: η φράση «κατατρόπωση των δαιμόνων» είναι «μαμετσούκε» (魔滅), το φασόλι λέγεται «μάμε» (豆) και οι ιάπωνες δεν μπορούν να αντισταθούν σε ένα καλό (ή ένα κακό) λογοπαίγνιο. Ούτε μπορούν να αντισταθούν σε ένα ακόμα πανηγύρι, σε μια ακόμα αφορμή να βρεθούν μαζί και σε μια ακόμα ευκαιρία να δώσουν στη φύση, έστω και μέσω ενός από τους πιο ταπεινούς καρπούς της την προσοχή που της αρμόζει.
