Αόρατοι

Greecejapan_Homeless
Φωτογραφία © Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης

Αν μιλήσεις μ’ εκείνους που στέκονται και πουλάνε το «The Big Issue» έξω από τη δυτική είσοδο του σταθμού του Σιντζούκου, θα σου πουν με σιγουριά ότι τα νούμερα που δίνει το Υπουργείο Υγείας, Εργασίας και Πρόνοιας είναι απατηλά μικρά: είναι αδύνατον η μεγαλύτερη μητρόπολη του κόσμου να έχει λιγότερους από 2000 άστεγους και όλη η χώρα να έχει 7500. Και πιθανότατα θα έχουν δίκιο καθώς και οι ίδιοι είναι άστεγοι και η πώληση του περιοδικού είναι μια από τις ευκαιρίες που έχουν να δουλέψουν και να βγάλουν τα λίγα χρήματα που χρειάζονται για να ζήσουν σε ένα από τα χαρτοκιβώτια που με τόση προσοχή απλώνουν κάθε βράδυ στις υπόγειες διαβάσεις και στις γέφυρες γύρω από το σταθμό. Όμως ακόμα και αν έχουν όντως δίκιο και οι αριθμοί είναι διπλάσιοι, εξακολουθούν να είναι ελάχιστοι σε σχέση με το μέγεθος του Τόκιο και της Ιαπωνίας: 4000 άνθρωποι στα 13 εκατομμύρια και 15.000 στα 130; Είναι δυνατόν;

Είναι, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι μέχρι και το σκάσιμο της φούσκας της δεκαετίας του 1990 οι αριθμοί αυτοί ήταν ίσως και δύο τάξεις μεγέθους πιο κάτω∙ σε πιο απλά λόγια, μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1980, οι άστεγοι της Ιαπωνίας μετριούνταν κατά κοινή ομολογία σε δεκάδες. Η ισόβια οικονομική εξασφάλιση που συνόδευε την πρόσληψη σε μια εταιρεία (και που συχνά συνεπαγόταν και εξασφάλιση στέγης) και η κοινωνική καταξίωση που προέκυπτε από αυτή υπόσχονταν στον μέσο Ιάπωνα ένα σταθερό εισόδημα που του επέτρεπε να σχεδιάσει τη ζωή του με τη σιγουριά ότι δε θα χρειαστεί ποτέ να ανησυχήσει για βασικά ζητήματα όπως η στέγη, η διατροφή ή η περίθαλψή του (η σύνταξη είναι ένα άλλο θέμα, προβληματικό τότε όπως και τώρα). Όμως η φούσκα τα άλλαξε όλα αυτά αποδεικνύοντας ότι το μόνο πράγμα που αιωρούταν στα σύννεφα δεν ήταν οι τιμές των ακινήτων αλλά και η ψευδαίσθηση της σταθερότητας.

Οι Ιάπωνες ως και τα χρόνια του Έντο το ήξεραν αυτό, εξ ου και ο «αιωρούμενος κόσμος» (ή «ουκίγιο/浮世») που χρησιμοποιούσαν για να περιγράψουν την εποχή τους και στον οποίο οφείλει η στήλη την ονομασία της. Όπως πιθανότατα το ήξεραν και οι επίγονοί τους που έζησαν τον πόλεμο –όμως προφανώς το ξέχασαν ζώντας τη μεταπολεμική ανοικοδόμηση και το «ιαπωνικό θαύμα». Και όταν η φούσκα έσκασε ήρθαν οι απολύσεις, οι  διακρίσεις λόγω ηλικίας έγιναν πιο έντονες και αρκετές χιλιάδες άνθρωποι συνειδητοποίησαν ότι ο μόνος τρόπος να διατηρήσουν την αξιοπρέπεια της οικογένειάς τους ήταν να αυτοεξοριστούν από τη ζωή της. Κάπως έτσι γεννήθηκαν οι χαρτονένιες φαβέλες που σαν μαγική εικόνα εμφανίζονται κάθε βράδυ και εξαφανίζονται κάθε πρωί, όταν οι μεσήλικες και ηλικιωμένοι άστεγοι πηγαίνουν για να μαζέψουν κονσερβοκούτια ή για να κάνουν κάποια άλλη από τις προσωρινές δουλειές που τους επιτρέπουν να ζουν και, σε μερικές περιπτώσεις, να συμβάλλουν στον προϋπολογισμό της οικογένειάς τους που ζει ακόμα στο σπίτι που έχτισαν μαζί, πριν τη φούσκα.

ENGLISH

Γρηγόρης Μηλιαρέσης
Γρηγόρης Μηλιαρέσης
Δημοσιογράφος και μεταφραστής. Έχει συνεργαστεί με πλειάδα εφημερίδων, περιοδικών (τόσο του γενικού όσο και του ειδικού τύπου) και εκδοτικών οίκων και με ειδίκευση στο Ίντερνετ, τις πολεμικές τέχνες και την Ιαπωνία όπου και ζει τα τελευταία χρόνια. Από το 2012 μέχρι το 2016 έγραφε την εβδομαδιαία στήλη στο GreeceJapan.com "Γράμματα από έναν αιωρούμενο κόσμο" και το 2020 κυκλοφόρησε το ομότιτλο βιβλίο του. Περισσότερα στη συνέντευξη που είχε δώσει στο GreeceJapan.com.

Η αναδημοσίευση περιεχομένου του GreeceJapan.com (φωτογραφιών, κειμένου, γραφικών) δεν επιτρέπεται χωρίς την εκ των προτέρων έγγραφη άδεια του GreeceJapan.com

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Πεζά δώρα

Κάθε χρόνο στις αρχές Ιουνίου και Νοεμβρίου και με τη σχεδόν στρατιωτική ακρίβεια που χαρακτηρίζει τα επαναλαμβανόμενα πράγματα στην Ιαπωνία, εμφανίζονται στα μεγάλα department...

Κουράγιο Ιαπωνία

Όποιος βρεθεί στην Ιαπωνία μετά από «εκείνη την ημέρα», δηλαδή την 11η Μαρτίου του 2011, θα δει οπωσδήποτε κάπου το σλόγκαν «Γκάνμπαρο Νιπόν!» (がんばろう日本!) το...

Και πολύ δρόμο μέχρι να κοιμηθώ

Μαζί με τους άστεγους στο σταθμό του Σιντζούκου και τα απάνθρωπα συνωστισμένα τρένα, επίσης στο σταθμό του Σιντζούκου, οι εικόνες με τους Ιάπωνες που...

Η ασημένια πόλη

Για πρώτη φορά την έβαλε στο χάρτη ο ιδρυτής της δυναστείας σογκούν Τοκουγκάουα, ο Ιεγιάσου όταν αποφάσισε ότι η χώρα που κατάφερε να ενώσει...

Κάτι πράσινα φύλλα

Μέσα στις αμέτρητες αντιφάσεις που αποτελούν το φαινόμενο που λέγεται Ιαπωνία ίσως δεν υπάρχει μεγαλύτερη –και πιο καλά κρυμμένη σε κοινή θέα- όσο το...

Πρώτα η πέτρα

Το Ιουάκι της Φουκουσίμα δεν είναι ακριβώς αυτό που θα λέγαμε “πόλος τουριστικής έλξης”· αν δεν ήταν ο τόπος καταγωγής της πεθεράς μου, δε...

Χαρακτηριστικά ιαπωνικά

Παρόλη τους την αγάπη (για να μη χρησιμοποιήσω για πολλοστή φορά τη λέξη «εμμονή») για κάθε τι χνουδωτό, χαριτωμένο και καρτουνίστικο, δεν ήταν οι...

Το άλλο λουλούδι της άνοιξης

Υπάρχει άραγε κανείς που δεν ξέρει τις ανθισμένες κερασιές; Είναι ένα από τα πιο πολυδιαφημισμένα στοιχεία του ιαπωνικού πολιτισμού, τόσο από τους Ιάπωνες όσο...

Πρόσφατα