Κάποια στιγμή πρόπερσι το χειμώνα, πήγαμε με την Άτσουκο μια βόλτα στην Κίτα-Καμακούρα, τη βόρεια περιοχή της Καμακούρα όπου βρίσκονται μερικοί από τους πιο ενδιαφέροντες ναούς (και μερικά από τα ακριβότερα σπίτια!) Περπατώντας προς την Καμακούρα, σταματήσαμε έξω από ένα εστιατόριο για να πάρουμε ένα τσάι από έναν από τους πανταχού παρόντες αυτόματους πωλητές όμως για κάποιο λόγο, το μηχάνημα κόλλησε και μας έδωσε 80 γεν (περίπου 70 σεντς του ευρώ) λιγότερα ρέστα. Προσωπικά δεν έδωσα ιδιαίτερη σημασία –με 80 γεν δεν αγοράζεις σχεδόν τίποτα στην Ιαπωνία και η ώρα είχε ήδη περάσει- όμως η Άτσουκο, τυπικά γιαπωνέζα, μπήκε στο εστιατόριο για να παραπονεθεί στην ιδιοκτήτρια. Η κυρία της είπε ότι το μηχάνημα απλώς βρίσκεται εκεί, ότι το διαχειρίζεται μια εταιρεία και όχι εκείνη και ότι αν ήθελε κάτι θα έπρεπε να χρησιμοποιήσει τον αριθμό τηλεφώνου που υπήρχε επάνω στο μηχάνημα.
Φυσικά η Άτσουκο πήρε τηλέφωνο και παρότι ήταν απόγευμα Κυριακής, κάποιος υπάλληλος της απάντησε, τη ρώτησε τον αριθμό σειράς του μηχανήματος, της ζήτησε συγνώμη και η συζήτηση έληξε εκεί. Τέσσερις μέρες μετά, ήρθε στο σπίτι ένας φάκελος ο οποίος περιείχε μια επιστολή που ζητούσε συγνώμη για την ταλαιπωρία και 80 γεν σε κέρματα –ο φάκελος, ο οποίος είναι ένας ειδικός φάκελος που χρησιμοποιούν τα ταχυδρομεία για την αποστολή χρημάτων, είχε ένα γραμματόσημο που κόστιζε 510 γεν, δηλαδή περίπου έξι φορές περισσότερα από τα επιστρεφόμενα χρήματα. Και, βεβαίως, η επιστολή ήταν γραμμένη στην πιο ευγενική εκδοχή της ιαπωνικής γλώσσας –δεν είναι εύκολο να εξηγήσει κανείς τι σημαίνει αυτό καθώς ο τρόπος που είναι κατασκευασμένες οι ινδοευρωπαϊκές γλώσσες δεν αφήνει περιθώριο για αυτό που στην Ιαπωνία αποκαλείται «γλώσσα σεβασμού» ή «κέιγκο» (敬語).
Συχνά οι ιάπωνες με ρωτούν «τι σου κάνει εντύπωση στην Ιαπωνία» –είναι από τις πιο συνηθισμένες εκφράσεις «σπασίματος του πάγου» με τους ξένους και παράλληλα θεωρείται αρκετά ανώδυνη καθώς είναι βέβαιοι ότι θα μπορέσουν να κεφαλαιοποιήσουν αυτό που θα πει ο ξένος για να συνεχίσουν την κουβέντα για το πόσο ωραία είναι η χώρα τους. Δυστυχώς οι απαντήσεις μου τους φέρνουν σε δύσκολη θέση καθώς σχεδόν πάντα αναφέρω περιστατικά όπως το παραπάνω: οποιοσδήποτε έχει λεφτά μπορεί να χτίσει έναν ουρανοξύστη, έναν κολοσσιαίο Βούδα ή μια ολόκληρη βιομηχανία ηλεκτρονικών. Μια νοοτροπία όπως αυτή που υπάρχει πίσω από τη μικρή αυτή ιστορία ωστόσο, δεν αγοράζεται –όπως δεν αγοράζεται και η αντίληψη που κάνει τους ιάπωνες να μην καταλαβαίνουν γιατί μου κάνει εντύπωση.
